İki parlayan yıldızımız, Elif ve Deniz…

Editör ne diyor?

İnsanlık tarihinin en umutsuz olduğu dönemlerde daima bilim kurtarıcı olmuştur. Aydınlanmaya açılan bir pencere gibi.. Hâlâ içinde olduğumuz COVID-19 pandemisi; tüm umudun bilim insanlarının geliştireceği aşı ve tedavi yöntemlerine bağlandığı en son ve somut örnek.

Türkiye’nin herkesi soluksuz bırakan siyaset-mafya çekişmesinde, ekonomik tıkanmışlıkta, kafaları bilime bilimsel bilgiye çevirmek de tıpkı yeniden nefes almaya başlamak gibi. Müthiş pırıl pırıl insanlarımız var, araştırmaları bilimsel çalışmaları ile dünya çapında başarılara imza atan. Ve onlarla gurur duyuyoruz.

Bu sayıda 2 genç bilim kadınımızı tanıyacaksınız. Biri, Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün bu yılki sahibi Doç. Dr. Elif Karalar; Prof. Gökhan Hotamışlıgil’in tabiri ile ‘Biyolojinin karanlık köşelerde kalan sorularına yanıt arayan bilim insanı’. Çok ödüllü, çok önemli çalışmaları var. Üstelik 3 çocuk annesi... Ayrıca kariyerine Türkiye’de devam etme kararı alıp dönen cesur yüreklerden...


Diğeri; körler için yeni bir umut ışığı olan bir araştırmanın içinde Paris’te yaşayan Dr. Deniz Dalkara. Gen tedavisiyle kör bir hastanın “bulanık da olsa” görmesini sağlayan bir çalışma yapıldı. Bu çalışmada Dalkara da var. O, Türkiye’den Fransa’ya uzanan yolculuğun sonunda, görme kusuruna sahip hastalar için umut ışığı oldu. Paris’teki gen terapisi merkezi Institut de la Vision’da çalışmalarını sürdüren Dr. Deniz Dalkara, geliştirdiği adeno-ilişkili (AAV) virüslerle genetik görme rahatsızlıklarına karşı savaşıyor.

'Mutluluk Ölçeği Para Olunca'

Koronavirüs ile ilgili yeni gelişmeleri yine Reyhan Oksay hazırladı: laboratuvarda üretilen minyatür organlar yardımı ile COVID ile mücadele; antikorların belki de yaşam boyu koruma sağlayabileceğinin ileri sürülmesi; düşük testosterona sahip olanların COVID-19’u daha ağır geçirebildikleri; aşı kaynaklı yaşanan pıhtılaşma olaylarının olası nedenleri; dünya nüfusunun aşılama takvimi... Ve diğerleri...

Pelin Dilara Çolak’ın yazısı çocuklarla felsefe eğitimi üzerine.... Çolak Türkiye’de bu işi yapan iki başarılı eğitmenle söyleşiyi özetliyor.

Mustafa Çetiner de bilim dergilerinin çalışma yöntemleri üzerine yazdı.

Doğan Kuban hoca ‘Mutluluk Ölçeği Para Olunca’ başlıklı yazısında ‘İnsanların bir çoğu asıl mutluluğun öbür dünyada olduğunu kabul ettikleri halde bu dünyada zengin olmak için neden yırtınıyorlar? Neden yetinmek unutuldu? Bu durum insanlar için bu dünyanın da öbür dünya kadar önemli olduğunu göstermiyor mu? Para oradan buraya taşınırken yere dökülüp ortalığı kirletiyor ve kokutuyor’ diyerek önemli bir konuya parmak basıyor.

Post-Truth olgusu acaba ne kadar eski? Tanol Türkoğlu yazısında bu kavramın tarihsel geçmişinden bugüne uzanıyor. Tabii bu hafta Türkoğlu’nun Dijitalem’ini de okumamazlık etmeyin: Bir kült dijital dünya harmanlaması! Üstelik temel sorunları dile dolayan! Bu seneki Turing ödülünü kim aldı? Yazılım geliştirmede zaman-uğraş dağılımı ne? Dolaşımdaki nakit para miktarı ne kadar? Ve daha bir sürü ilginç gelişme...

Yaratıcılık- yenilikçilik bu ülkenin sanayileşmesindeki ana sorunlardan biri. Ve Aykut Göker bu konuya yıllar boyu kafa yoran en önemli isimlerden biri idi. 2016 yılında aramızdan ayrılan Göker’in bu konu yazdıkları 5 yıl gecikme ile de olsa kitaplaştırıldı. Müfit Akyos kitabı tanıttı. Orada geleceğimizin ana yolu çiziliyor.

ABD’de GDO’lu sivrisinek dönemi

İstilacı ve hastalık yayan bir tür olan Aedes aegypti sivrisinekleri, küresel ısınmayla birlikte daha geniş alanlara yayılıyor. Peki ama böcek ilacı gibi ekosistem için zararlı bir yöntemin alternatifi var mı? Bir çare uygulamaya geçirildi bile. Batuhan Sarıcan Scientific American’dan derledi.

Yapay zeka artık yaşamın her alanında; haberleşme, bankacılık, alışveriş... Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Kadircan Keskinbora ve Muslim Jameel tıp doktoru bakış açısıyla yapay zekayı anlatıyorlar. Yazı serisinin ilki bu hafta. İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Özge Özkök pandeki sürecinde yeni tüketim pratiklerini yazdı. Boğazlar neden önemli? Atılım Üniversitesi’nden Aslı Gülseven yazdı.

Doğa bilimlerinde 'ortak bir dil'

Çoğu insan Carl Linnaeus’ın ismini bilmez; ancak onun sayesinde doğa bilimlerinde yeni bir çağ başlamıştı. 200 yıldan uzun süredir kullanılan “modern taksonomi” yöntemini geliştirerek doğa bilimcilere “ortak bir dil” sağlayan Linnaeus, aynı zamanda modern botanik ve zooloji alanlarının da kurucularından biri olarak kabul ediliyor.

Onu, doğum yıldönümünde, büyük çalışmalarıyla anmak istedik. Batuhan Sarıcan hazırladı.

Yetişkinler büyümeye devam eder mi?

Mercan Bursalı’nın henüz 1.5 yaşındaki oğlu Kaya ile ilgili gözlemlerinden ve ilgisinden yola çıkarak hazırladığı Meraklı Çocuk’ta bu hafta yetişkinlerin bedenlerindeki gelişim anlatılıyor.

Kilo vermek mi istiyorsunuz? O halde negatif kalorili yiyecekler yemeniz gerek. Peki onlar hangileri? Sevda Deniz Karali derledi.

Kusursuz eş acaba kim?

Genç erkekler eş seçiminde çekiciliğin peşinden giderlerken, genç kadınlar kişiliğe ağırlık veriyorlar; ancak yaşlandıkça her iki cins de fiziksel özelliklere gereğinden çok değer verildiği görüşünde birleşiyor.

Dünyadaki en mutlu ülkeler hangileri? Ya Türkiye? Mutluluk endeksi açıklandı ve aslında çok şeyi anlatıyor.

Antarktika’da dünyanın en büyük buz kütlesinin koptu. Bu ne anlama geliyor? Tümörlü hücreler ile bir tür virüs ile nasıl mücadele ediliyor? Plastik atıkları dönüştürmede yeni alternatif: Kerosen. En eski spiral galaksi keşfedildi. Piranalar ‘şarkı söyleme’ yetisini nasıl kazandılar? Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde...

Balıkların hafızası gerçekten 3 saniye mi? Erkek fareler yeni eş bulmada daha mı hızlı? Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda.

Biz her hafta daha iyi bir dergiyi sizlere sunma telaşını yaşıyoruz... Ve her zaman, acaba şu haberi biraz daha anlaşılır bir dille niye yazamadık, şu yazı yerine bu yazıyı neden koymadık, acaba şu renk yerine bu rengi mi metin üzerinde deneseydik ve bu haftaki dergide neyi koymamız gerekirken, koyamadık, tartışmalarıyla sonraki sayıya başladığımızı bilin.

Lütfen yayalım, okunmasına yardımcı olalım, ülkemizin tek ve dünyanın sayılı haftalık bilim dergilerinden birini elinizde tuttuğunuzu unutmayın.

Bilimde ve sevgide kalın, her zaman...