20-60 arası orta yaşta metabolizma aynı, değişmiyor. Evrimsel süreçte, üretimde işbirliği ile daha hızlı ve verimli gıda ürettik, kalorileri daha hızlı tükettik, bu zekamızı geliştirdi bugüne gelinceye kadar sayısız değişikliklerin etkisiyle yemek yeme tarzımız, ve kalorileri kullanma şeklimiz değişti. Bugün hareketsiz yaşam, hazır gıda, abur-cubur tüketimi, yanlış beslenme, aldığımız kalorileri harcamada cimri davranmamız ve kötü çalışma koşulları ile de, kilo sorunlarımız arttı. Günlük enerji tüketiminde beden boyutu ve yaşın etkilerini inceleyen geniş kapsamlı yeni çalışmalar, metabolizma ile ilgili yerleşik bilgileri tersyüz etti. Metabolik hız beklenildiği üzere beden boyutu ile doğru orantılı, ancak sanıldığı gibi kadın ve erkekte farklı değil. Ayrıca 60 yaşına kadar metabolik hız düşmüyor. Bir doğumgünü pastası bir çocuğun gelişimini hızlandırır. Orta yaşlı birinin bakım-onarımını sağlar. 60 yaşının üzerinde bir kişide büyük olasılıkla yağ olarak depolanır. Kısaca yaktığımızdan daha fazla kalori yağa dönüşür. Konu ilginç Reyhan Oksay hazırladı.
Nature Medicine dergisi 2023’te öne çıkması muhtemel klinik çalışmaları belirlemek için tıp dünyasının önde gelen bilim insanlarının görüşlerine başvurdu. Servikal ve prostat kanseri taramalarından, Parkinson ve Alzheimer hastalığı ilaçlarına dek umut veren çalışmaları özetliyoruz. Dergimizde...
Bilim kurgunun bir itici gücü de kimya
The Plastic Eater romanını biliyor musunuz? Plastiği sindirebilen bir bakterinin anlatıldığı bu öykü birkaç yıl öncesine dek akla hayale gelmeyecek bir durum olarak görülmüş olabilir. Ancak bilim artık bu konuda epey yol aldı. Tanı koyma, geri dönüşüm ve besin gibi alanlardaki bu inanılmaz gelişmeler bir zamanlar ancak bilim kurgunun ürünü olabileceği düşünülen kimyasal gelişmelerin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturuyor.
Mustafa Çetiner Vitamin-Mania başlıklı yazısında “Son yılların popüler konusudur vitaminler. Tüketiciler tarafı ayrı ama bir de bundan beslenen, zengin olanlar var. Konu sömürülmeye çok açık, Pazar şartlarında her şey mubah...” diyor. Konu ilginç ve önemli.
Başka canlılara yardım etmenin evrimsel yararlarının olduğunu biliyor musunuz? Dost canlısı köpeklerle yeni yürümeye başlamış çocukların karşılıklı ilişkileri inceleyen araştırmacılara göre, insanların karşılık beklemeden yardım etme dürtüsü yaşamın ilk evrelerinden başlayarak başka canlı türlerine de uzanıyor. Araştırma, insanın evrimine çok büyük yarar sağlayan ‘hayvanları neden evcilleştirdiği ?’ sorusuna da ışık tutuyor. Rita Urgan derledi.
Doğan Kuban hoca aydınlanmayı bilgi toplumu bağlamında irdelemiş eski bir yazısında. Avrupa neden başardı, Osmanlı neden başaramadı ve biz hâlâ neden başaramıyoruz diye soruyor.
Tanol Türkoğlu’nun yazısı yapay zekanın eğitimi üzerine. Türkoğlu “Ben nasıl katkıda bulunabilirim diyenler: Karşılaştığınız her bir yalana karşı üç doğru içerik üretiniz! “ diyor. Lale Akarun’un yazısı da son günlerde sıkça duyduğunuz hani bilim makaleleri bile yazar ve hatta makale yazarları arasına giden yapay zeka robotu ChatGPT üzerine... Ali Akurgal rahatızlığının ardından yeniden aramızda. Kendisine hoş geldin diyor ve bol sağlıklı bir yıl diliyoruz. Yazısı inovasyon ve çipler üzerine..
Denizaltı canavarlarının yiyemeyeceği internet kabloları, Yapay zekaya yasal sınırlar. Jeosenkron uyduların intikamı!... ABD’nin ünlü Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) her yılın başlangıcında mühendislik ve teknolojide beklenen gelişmeleri inceler. Erdal Musoğlu enstitünün bazı 2023 yılı seçkilerine (biraz gülümseyerek..) göz attı.
Henüz kopmuş karın damarlarını bağlama bilinmediği için, bir suikastçinin saldırısına uğrayan Fransa Cumhurbaşkanı Sadi Carnot kurtarılamadı, ama bu olay bir cerrahı harekete geçirecek ve damar cerrahisi tekniklerini geliştirmesine yol açacaktı. Nobel Ödüllü Cerrah Alexis Carrel’in ilginç öyküsünü Bahçeşehir Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Kadircan Keskinbora yazdı.
Kuraklık kapıda...Ve bitkilerden öğreneceğimiz çok şey var
Bitki ve toprak bilimcileri ile birlikte matematikçilerden oluşan bir araştırma ekibi, bitki köklerinin su alımını en üst düzeye çıkarmak için şekillerini nasıl değiştirdiğini keşfetti. Buna göre bitkiler, topraktaki su mevcudiyetini algılamak üzere “hidrosinyalizasyon” adı verilen bir sistem kullanıyor. Bitkilerin su kıtlığına nasıl tepki verdiğini öğrenmek, besin kaynağımız olan mahsulleri daha dirençli hale getirmek adına hayati önem taşıyor. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Hitler sandıktan nasıl çıkmıştı?
Demokrasinin kötüye kullanımının çarpıcı bir örneği olarak Hitler’in de demokratik seçimlerle işbaşına geldiği çoğu zaman öne sürülmektedir. Fakat böyle bir iddiada bulunabilmek, hem tarih bilgisinden, hem de demokrasi kavramının içeriğinden yoksun olmakla mümkündür. Osman Bahadır’ın kaleminden...
Kutup ayıları, karadaki en büyük etoburlar olarak Guinness Dünya Rekoru’na sahiplerdir. Hayvanlar Dünyası’nda.. Çayın yeni bir faydası daha...Her gün bir bardak çay içmek önemli. İçerisindeki flavonoid ileri yaşlarda kalp ve damar sağlığınız için faydalı...Fast-food tüketimi karaciğer sağlığını tehdit ediyor...Badem yemek kilo vermeye yardımcı oluyor. Bilim ve Beslenme’de Murat Altaş hazırladı.
Eğitim ve iklim krizi: Öğretmenin rolü
Öğretmenin dönüştürücü gücünün farkında olan ülkeler özellikle iklim krizine karşı geliştirdikleri eğitim uygulamalarını ve politikalarını etkili bir şekilde uygulamak için öğretmen eğitimine önemli yatırımlar ve iyileştirmeler yapmaktadırlar. Peki Türkiye’de ne yapılmalı? Kültür Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Toran yazdı.
Dünyanın birçok ülkesine teknoloji, ödeme, kimlik güvenliği ve Güvenli SuperApp çözümleriyle hizmet veren Almanya merkezli KOBIL 2023’e iddialı girdi. CEO’su İsmet Koyun, Türkiye’deki startup’lara 1 milyon dolar destek vereceklerini açıkladı. Sayfalarımızda.
Kadınlar erkeklerden daha çok çalışıyor. Peki ama neden? Antropolojik bir araştırma, kadınların niçin erkeklerden daha çok çalıştığının nedenlerini ortaya koyuyor.
Hiçbirşey diye bir şey var mıdır? Meraklı çocuk sordu Mercan Bursalı yanıtladı. Eski Roma yapılarında kullanılan betonlar neden bozulmuyordu? En eski yazının temelleri buz devrinde mi atıldı. Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı araştırma gündeminde.
HBT ekibi büyük emek ve titizlikle hazırladı dergiyi bu hafta da.. Birbirinden ilginç konular ve yazarlarla evinizdeyiz.. Unutmayın siz dergiye sahip çıktıkça varlığımızı sürdürebileceğiz. Keyifli okumalar...
