Bilim dünyası tartışıyor: Virüs bulaşıcılığını ve öldürücülüğünü zaman içinde yitirerek yok mu olacak, yoksa daha da yıkıcı bir hale gelerek çok sayıda insanın ölümüne mi yol açacak? Oxford Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Aris Katzourakis, SARS-CoV-2’nin evriminin daha başında olduğumuzu, en yıkıcı olduğu dönemi henüz atlatmadığımızı söylüyor: “İnsan bağışıklığı şu anda virüsle evrimsel bir yarış içinde”
Kesin olan, delta varyantı ile virüsün evriminin sona ermediği. Şimdi evrimsel biyologlar tarafından SARS-CoV-2’nin neye evrileceği konusunda tartışmalar tahminler var. Ne var ki virüsün evrimini etkileyen belirsizlikler, gelecek için sağlıklı bir tahminde bulunmayı zorlaştırıyor. Reyhan Oksay hazırladı. Ayrıca, son virüs araştırmalarından da bir demet okuyacaksınız. En önemlisi Aşılarına kısırlık, iktidarsızlık beyin iltihabı yarattığı konusundaki komplo teorilerini bilim yüzbinlerce kişinin durumunu inceleyerek çürüttü. Tersi, yani virüsün bunları yapma olasılığı çok çok fazla.
Komplolara neden inanıyoruz?
Dosya konusu olarak hazırladık. Korona beraberinde komplo teorilerine de tavan yaptırdı. Peki Komplo teorileri sosyal ağlarda nasıl viral oluyor?
Geçen hafta 5G koronavirüs komplo teorisi nasıl başladı, kriz zamanlarında komplo teorileri bir virüs kadar nasıl hızlı yayılıyor, konusundaki araştırmanın ilk bölümünü “zehirli yanlış bilgi kokteyli” başlığı altında yayınlamıştık. Şimdi İngiltere’den akademisyenler Wasim Ahmed ve Joseph Downing bu komplo teorilerinin sosyal ağlarda nasıl yayıldığını araştırdı... Özetini sunuyoruz.
Virüs dünya tarihinde hep vardı
Bahçeşehir Ü. Tıp Fakültesi Prof. Dr. Kadircan Keskinbora’nın Çiçek, Amerikan yerlilerini nasıl kasıp kavurdu, yazısı bu bağlamda önemli. Keskinbora ‘Avrupalılar, kılıçları ve tüfekleriyle savaş alanlarında on binlerce Amerikan yerlisini öldürdüler. Ama aslında çok daha fazlasını Avrasya’nın mikropları aracılığıyla yataklarında öldürdüler. Yerlilerle onların şeflerinin birçoğunu öldüren, hayatta kalanlarınsa ruhlarını karartan Avrasya mikropları, Amerikan yerlilerinin direnç yeteneğini ortadan kaldırdı’ diyor.
Mısır, Araplar ve İslam dünyasının halleri. Doğan Kuban hoca yazdı, neden bu durumda?
Sel, gıda, yangına tekno çözümler
Yangınlar, seller, kuraklık hatta gıda temini...küresel ısınma ile birlikte olağan hale gelmeye başlayan ve belli ki sık sık tekrarlanacak sorunlar ve olaylar. Peki yakın geleceğin teknolojileri ile bunlara önceden çözüm bulunabilir mi? Ali Akurgal’ın kaleminden; sel, yangın, iklim, gıda konularında ilginç önerileri var.
Küresel ısınmayı sınırlamak için acil ve etkin bir önlem: Metan gazı salımını azaltmak. Erdal Musoğlu BM’nin bu konudaki raporundan yola çıkarak önerilerini sıraladı.
AB kömürden vazgeçti; Türkiye’de de düşüş var. Grafik Bilgi’de..
Türkiye’nin Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi geçtiğimiz günlerde açıklandı. 2021-2025 dönemini kapsayan strateji dokümanında altı temel stratejik öncelik belirlenmiş. Yapay zekâ alanında hem nitel hem de nicel olarak en iyi beceri kümesine sahip eğitim kurumumuz Boğaziçi Üniversitesi. Aylardır rektör problemi yaşıyor, kapısında yüzlerce polis nöbet tutuyor. İçinde neredeyse yüz yaşına gelmiş kıdemli hocaları, bulundukları durumu protesto ediyor! Neden yukarıdakini aşağı çekmeye çalışmak yerine, aşağıdakileri yukarı çıkarmaya çalışmıyoruz? Tanol Türkoğlu soruyor.. Bu arada Türkoğlu’nun Dijitalem’i yine birbirinden ilginç konu ve anektodlarla dolu. Bir aylık kült sayfa!!!
“Havana sendromu”
Son yıllarda ortaya çıkan gizemli bir hastalık var. Asya’da görevli ABD’li ve Kanadalı diplomatlarda ortaya çıktı. Kulakta basınç, bellek kaybı, görsel sorunlar vs.. Ne olduğu henüz bilinmiyor. Adına Havana Sendromu deniliyor. Peki bu nörolojik bir antite mi yoksa kitlesel psikojenik bir bozukluk mu? Özlem Kayyım Yıldız yazdı.
Karıncaların mühendistik harikası tünellerinin nasıl olduğunu görmek ister misiniz? Çenesindeki sensörler T-Rex'i daha da etkili bir avcı yapıyordu...Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda..
Matematikçiler dünyaca ünlü Pi sayısının çok çeşitli yararları olduğunu söylüyorlar. İyi de, sonsuz Pİ sayısında trilyonlarca basamağa ulaşmak için harcanan onca zaman ve çabaya değer mi?
Mustafa Çetiner iki kitapla ilgili yazdı: Hayvanların Duygusal Dünyası” ve Dr. Mehmet Melli’nin Dr. Cağfer Güler ve Prof. Dr. Yılmaz Kurt ile kaleme aldığı “Türk Farmakoloji Tarihi”.
Meraklı Çocuk köşesinde Mercan Bursalı hazırladı: Güneş doğarken ve batarken o harika renkler nasıl oluşuyor?
Yunan taarruzları durduruluyor
‘Mustafa Kemal’in askerî başarılarının tamamında muhtemel gelişmeleri kestirme ve önceden önlem ve bu maksatla hızlı karar alma özelliği baskındır. Bu meseledeki kararını da bu çerçeve içinde değerlendirmek gerekir. Savaşı yöneten merkez, düşmana asla terk edilemezdi...” Ahmet Yavuz başkomutanlık meydan muhaberesinin izini sürmeyi sürdürüyor.
Az yağlı, kalorisi düşük. Laktoz içeriği az, sindirimi kolay... keçi peynirinin yararları Beslenme ve Bilim’de.. Sevda Deniz Karaali hazırladı.
Dinozorları yok eden asteroid nereden gelmişti? Araştırmaya göre, çarpışmaya, güneş sisteminin Mars ile Jüpiter arasındaki ana asteroit kuşağının dışında yer alan dev boyutlu karanlık bir ilkel asteroit neden oldu.
Büyük Set resifinin en büyük mercanı bulundu.. Bağışıklık terapisi için önemli buluş: Açılıp, kapatılabilen antikor. Kahve severlere bir iyi haber daha: Kalp ritim bozukluğu riski daha düşük. Kahvedeki antioksidatif ve iltihap önleyici özelliklerin bunda rol oynadığı sanılıyor...Korona da izolasyon: daha çok yiyip daha az uyuyoruz. Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde...
Batuhan Sarıcan bilim tarihinde çok önemli bir insanı tanıtıyor: Roger Tory Peterson...Onlarca kitabında kuş çizimleriyle aynı zamanda doğayı anlatan kitaplarıyla...
***
Emin olun her hafta elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Bu hafta da size bilimin çok ilginç konularını sunduğumuzu düşünüyoruz.
Sizlerle birlikte varız, biliyorsunuz.
HBT’nin çok daha geniş çevrelerde okunmasına katkıda bulunmanız, yaymanız ve paylaşmanız da sizden dileğimiz.. Hepimizin bilime borcu var, bu ülkeye borcu var, yaşayarak üreterek ödemeye çalışıyoruz.
Sevgiyle kalın bilimde kalın..
