Dünyanın önde gelen psikiyatristlerinden ve psikometri uzmanı Dr. Robert Sternberg’in başını çektiği yeni bir akım, bugüne dek zekânın yanlış tanımlandığını ileri sürüyor. Halihazırda kullanılmakta olan IQ testleri dar kapsamlı, bilimselliği kuşkulu, yalnızca bireye hizmet eden ve çağa ayak uydurmakta zorlanan bir zekâ katsayısını ölçüyor. Sternberg, COVID-19 pandemisinin, iklim değişikliğinin, gelir adaletsizliğinin, su ile hava kirliliğinin, “sözde zeki” kişilerin aldığı yanlış kararların bir sonucu olduğunu iddia ediyor. Peki zeki olmak nedir? Konu iddialı. Ezber bozucu. Zeka kavramına getirilen yeni bakış: Uyum sağlama yeteneği. Reyhan Oksay hazırladı.
Koronavirüs ile ilgili yeni gelişmeler: Koku ve tat alma duyularımızın kaybı üzerine ilginç araştırmalar, 240 yeni aşı adayı var; bağışıklık hücreleri COVID-19’u en az 6 ay hatırlıyor. COVID aşıları yeni varyantlar üzerinde daha az etkili. İç mekanlarda maske de mesafe kadar etkili...
Türkiye geçtiğimiz hafta salgında çok ö nemli bir dönemeci geçti ve aşılama başladı. Mustafa Çetiner ‘İnanıyorum ki; en kötü COVID-19 aşısı, COVID-19’un kendisinden daha iyidir’ diyor.
Türkiye Bilim Raporu
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Kasım ayında Türkiye Bilim Raporu’nu yayınladı. Chicago Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ufuk Akçiğit ve Dr. Elif Özcan Tok’un hazırladığı raporun “ülkemizdeki bilimsel ve akademik durumun fotoğrafını çekmesi anlamında önemli” olduğu vurgulanıyor. Öyle mi? 115 sayfalık rapor gerçekten de Türkiye’deki bilimsel ve akademik durumun bir fotoğrafını çekebildi mi? Önemli tespitler olduğu kesin ancak yetersiz. Örneğin eğitime ayrılan kaynaklar, fırsat eşitliği gibi önemli konular ve olgular işlenmemiş. Birçok bilim insanı ‘durumu kotarmaya yönelik, eleştirel olmayan bir rapor gibi duruyor’ deyince, biz de o eleştirilere de yer vermek istedik. Yazarlarımız Prof. Dr. Lale Akarun ve Müfit Akyos raporu incelediler ve görüşlerini aktardılar. İlgi ile okuyacağınızı düşünüyoruz.
Doğru-Ötesi’nin (Post-Truth) sonu geliyor mu?
Doğan Kuban hoca Çağdaşa Doğru yazısında hem batı hem de doğu kültüründe sistematik yozlaşıyı sorguluyor, ‘Türkiye Ortaçağ kalıntısı kurumlara karşı, çağdaş kurumlaşmayı gerçekleştirmek zorundadır, bu bilimselleşmektir’ diyerek. Tanol Türkoğlu Dijital Kültür’de ‘6 Ocak’ta ABD Temsilciler Meclisi’nin basılması dijital çağın yeni bir evreye geçişinin habercisi olabilir mi? Bu olay post-truth (doğru- ötesi) olgusunun (nihayet) sonu anlamına gelebilir mi’ diye soruyor.. Anlattıkları hepimizi bu konu üzerine düşünmeye zorluyor...
Bana domatesten yapılmış bir salyangoz çizer misin?
Veya avokadodan bir koltuk yapar mısın? OpenAI firmasının son yapay zeka ürünü DALL.E tam da bunu yapıyor! Erdal Musoğlu yapay zekanın dev adımlarla ilerlemekte olduğunu, tek bir işi yapmak üzere eğitilen güncel yapay zeka sistemlerinin hızla ötesine geçildiğini anlatıyor.
2015 yılı sonunda, hepimizin tanıdığı milyarder girişimci Elon Musk ve yatırımcı Sam Altman ile birlikte kurduğu OpenAl ilginç yapay zekâ uygulamaları geliştiriyor. Uygulama, derin öğrenimli yapay sinir ağlarının, denetimsiz öğrenim ile, yani küçük bir çocuğun çevresini izleyerek öğrendiği gibi, eğitilmelerinin mümkün olduğunu da kanıtlıyor.
Avrupa Birliği’nin yaklaşık 60 milyar Avro bütçeli en büyük araştırma programı olan ve 2014-2020 arasında 7 yılı kapsayan Horizon 2020 (Ufuk 2020) sonlandı. Peki ülkeler kaç proje ile başvurdular ne kadar fon aldılar? Zira küresel rekabetin belirleyicisi bilim ve teknoloji olduğu için araştırma fonlarında da kıyasıya bir yarış var. Türkiye de projeye katıldı. Peki neler yaptı? Başarı oranı ne? Grafik Bilgi’de.
Anne ve babaların çocuklarıyla birlikte zaman geçirmeleri çok önemli. Peki, bu süre daha derinlikli ve anlamlı bir ilişkiye nasıl dönüştürülebilir? Araştırmalara göre, ebeveyn ile çocuk arasında, beyinden beyine eşzamanlılık etkili bir iletişim için çok önemli. Anne ve baba ile bu konuda farklılıklar var. Rita Urgan derledi.
Su biterse herkes susar
2030’da “su kıtlığı olan” ülke olmaya doğru hızla ilerliyoruz. WWF-Türkiye uyardı: Su Biterse Herkes Susar! Kişi başına düşen yıllık su miktarı (1.400 m³) ile “su sıkıntısı olan” ülke konumunda olan Türkiye’de bu rakamın 2030’da 1.120 m³’e düşmesi bekleniyor. Bu da “su kıtlığı olan” ülke olacağımız anlamına geliyor. WWF-Türkiye, “Su Biterse Herkes Susar” kampanyasıyla bireylerden devlet ve özel sektöre kadar herkesi suyu korumaya çağırıyor.
Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nden Doğuş Kaya yaşlılıkta aktivite kuramı üzerine yazdı. ‘Pasif yaşam mutlaka engellenmesi gereken bir olgudur” diye özellikle vurgulayacak. Yazı önemli.
İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Dr. Gabriela Oana Olaru acil uzaktan eğitim ve pandemi sonrası üzerine bir ufuk turu yaptı.
“Bedenimizi nasıl koruyacağımıza ilişkin anlayışımız mikroskopların kullanılmaya başlandığı 17. yüzyılda yeni bir boyut kazandı. Robert Hooke yaşamın yapı taşı olan hücreleri gözlemlemiş, Antonie van Leeuwenhoek çok daha güçlü mikroskoplarıyla “hayvancıklar” adını verdiği mikropları izlemeyi başarmıştı. Böylece, mikrop kuramına ve daha sonra da Louis Pasteur, Robert Koch gibi bilginlerin bulaşıcı hastalıkları önlemek için yaptığı çalışmalara giden yol açılmış oldu....” Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Kadircan Keskinbora Hücrenin keşfi yazısını bu hafta da sürdürdü.
Besinleri çiğ olarak tüketmenin faydası var mı? Evet diyorsanız, bir kez daha düşünün. Zira yiyecekleri pişirmek türümüzün evriminin kolaylaştırıcısı; pişirmek kimi besinlerden daha fazla yarar sağlamamızı da sağlıyor.
Dünyanın en eski hayvan resminin bulunması neyi aydınlattı? Uzay gerçekten ne kadar karanlık? 500 yıllık fildişi buluntuları ne anlama geliyor? Yılanlarda 5. Hareket türünün keşfedilmesi .. Nilgün Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.
Çıngıraklı yılan ve pitonlar da dahil olmak üzere bazı yılanların, avlarının yaydığı ısıyı algılayarak karanlıkta avlandıkları bilinir. Peki yılanlar bu sıcaklığı ‘termal görüntülere’ nasıl dönüştürür? Pandemi deniz kuşlarına yaramadı. Üremeleri azaldı. Peki neden? Hayvanlar Dünyası sayfamızda.
Size hafta boyunca okuyacağınız düşüneceğiniz bin bir çeşit haber, yorum, bilgi, düşünce... Bizde kalmakla yetinmeyin, yayın lütfen, hem HBT’nin yaşaması için hem de gençliği yetiştirmek ve dünyayı doğru kavramak için..
Gelecek Cuma’ya kadar.. Sevgiyle..
