Kuantum teorisi fikirsel ve teknolojik olarak 21. yüzyıla tamamen damgasını vuruyor. Günümüzde kullanılan yarı-iletken teknolojisine dayalı entegre devreler, bilgisayarlar, fiber-optik iletişim hatları, LED teknolojisine dayalı cihazlar, modern tıbbi cihazlar, GPS ve akıllı telefonların tamamı kuantum fiziğinin sağladığı teorik çerçeve içinde çalışıyor. Ama işin dahası da var. ABD, Çin ve Avrupa Birliği başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde başlatılan ve bir devrim olarak görülen yeni kuantum teknolojisi, kuantum bilişim, kuantum kriptolojisi ve kuantum bilgisayarlarını kapsayan çalışmalar, araştırmalar, oluşturulan ağlar…
Dr. Esen Ercan Alp bu konuda çalışmalar yapan bir bilim insanı. Uzun yıllardan beri ABD’de Argonne Ulusal Laboratuvarı’nda görev yapıyor. Kuantum konusunu Türkiye’de kamuoyunun gündemine getirmek ve farkındalık yaratılmasına katkıda bulunmak istediği için Herkese Bilim Teknoloji dergisi ile temasa geçti ve bu konuda ABD başka olmak üzere dünyada neler yapıldığını özetleyen bir yazı kaleme aldı. Türkiye’de bu konuda neler yapılmaya başlandığına da değindik. Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Zafer Gedik konunun uzmanlarından… Konu son derece önemli olduğu için ilerleyen haftalarda gündeme yeniden getireceğiz.
Beyin ile ilgili yeni araştırmalar
Beynimiz bedenimizin kumanda aleti. Biz de dergimizde beyinle ilgili araştırmaları yakından takip ediyor ve aktarmaya çalışıyoruz. Beyin yitirilen dokuların yeniden üretilmesi açısından kötü bir üne sahip. Ancak Çinli bir ekibin farklı ilaçları karıştırarak elde ettiği karışım, ilk kez beyinde yeni hücrelerin üretilmesinin yolunu açmış oldu. Acaba Alzheimer gibi kimi hastalıkların yarattığı beyin hasarı onarılabilecek mi?
Yine beyinle ilgili bir başka konu: Zekâ... Bilim merceğinden zekâya bakalım dedik. Zekâ nedir? İnsanların zekâları giderek artıyor mu? Yoksa aptallaşıyor muyuz? Bellek nedir? Tüm bunları yeni başlattığımız yazı dizisinde bulabilirsiniz. Hazır beyin konusunu açmışken Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Türker Kılıç, “Beyin nasıl düşünce ve zihin oluşturur” yazı dizisinde bu hafta nörozihin cerrahisi ve araştırma yöntemleri ile depresyon tedavisinin nasıl yapılabildiği ve annelik duygusunun kontrolünün nasıl sağlandığı ile ilgili örnekler verdi.
Beyin ile ilgili bir başka araştırma daha: Beynimizin çalışma şekli mevsimden mevsime değişiklik gösteriyor olabilir. Araştırma Gündemi sayfalarımız ilgi çekici haberlerle dolu: Ölümün hızı nedir? Akıllı giysilerdeki yeni gelişmeler; şaşılıktan sorumlu genler; 3 boyutlu yazıcıların sınırı nereye kadar?
Doğan Kuban hoca bu hafta insan eliyle körüklenen iklim değişikliğinin ve yine bilinçsiz yapılaşmanın sonuçlarını irdeleyen bir yazı kaleme aldı. Bayram Ali Eşiyok ekonomide çıkış yolu arayışlarını sürdürüyor: Kalkınmacı devletler ve Sanayi 4.0 cephesinden yaklaştı bu kez konuya. Tabii başarılı ülkelerin örneklerini de vererek. Ali Akurgal ülkemizdeki genç işsizliği ele aldı; yeni kuşağın özelliklerini, beklentilerini de işin içine katarak.
Bilim ve Beslenme’de iki önemli konuyu gündeme getiriyoruz. Biri kilo alımında gerçek suçlu şeker mi yoksa yağ mı? Diğeri ise alkol ile beyin arasındaki ilişki. Ne kadarı yararlı ne kadarı zararlı? İstanbul Kültür Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Nihan Çakır Biçer’in, çocukların yeme davranışlarının nasıl şekillendirilmesi gerektiğine ilişkin değerlendirmeleri var.
Gözde Kara Almanya’da bilim teknoloji sanayi ekosisteminin nasıl olduğunu yazdı. Biliyorsunuz Almanya dünyanın 4. büyük ekonomisi ve son derece güçlü bir sanayi yapısı var. Sanayi 4.0 kavramının da yaratıcısı. Oluşturmuş olduğu ekosistemden çıkarılacak hayli ders var. Sanayi 4.0 demişken Tanol Türkoğlu’nun konuya başka bir cepheden yaklaşan yazısı da ufuk açıcı. Türkoğlu, iş gücünü insandan robota kaydırmayı hedefleyen 4. Sanayi Devrimi’ne ve yeni yetişen dijital kuşaklara “Peki onlar ne yapacak? Eğer çalışmayacaklarsa” diye sorarak yaklaşıyor.
Bunamayın Direnin! Başlıklı dizimizde bu hafta “Demansa virüsler yol açıyor olabilir mi?” sorusuna yanıt aranıyor. Ortalama yaşam süresinin artması ile demans hepimizin korkulu rüyası haline geldiği için ilgiyle okuyacağınızı düşünüyoruz.
Apple, 21 yıldan beri dünyanın en iyi mobil oyun ve uygulamalarına ödül veriyor. Bu yılki ödüllerden birini, geliştirdikleri Oddmar isimli oyunla 2 Türk mühendis kazandı: Ferhat Aydoğan ve Özgür Taşkın. Girişimci köşemizi bu hafta bu iki başarılı gence ayırdık.
Grafik-Bilgi’de ise ABD ticaret savaşlarının tarihçesini bulacaksınız. Taa 1870’lerden bugüne neler neler yaşanmış: Muz savaşları, tavuk gerginliği, kereste savaşları, makarna çekişmesi...
Mustafa Çetiner Akademi ve Bilim yazı serisini sürdürüyor. Bu kez konu, ilaç firmalarının nasıl çalıştığı üzerine.
Sağlık sayfamızda Amerikan Hastanesi Pediatri Bölümü’nden Dr. Hilda Çerçi Özkan bebeklikten başlayarak çocuklarda uyku sorunu ve bunun nasıl düzenlenmesi gerektiği konusunda önerilerde bulunuyor.
Tartışma sayfamızda Prof. Dr. Erhan Eser yeni akademik teşvik yönetmeliğini masaya yatırıyor ve acaba bu yönetmelik Türk bilim politikası ile ne kadar uyumlu diye soruyor? Tınaz Titiz ise çok önemli bir konuyu ele alıyor: “Düşünce becerileri”. Türkiye’de ne yazık ki son derece yaşamsal bir sorun. Merak nasıl başlıyor? Düşünce becerisi nasıl geliştirilir? Ve benzeri soruların yanıtlarını Titiz’in bu hafta başladığımız ve önümüzdeki hafta da sürecek olan yazılarından öğrenebilirsiniz...
Hayvanların insanlarla olabildiğince az karşılaşmak için alışkanlıklarından vazgeçip gececi olduklarını biliyor muydunuz? Hayvanlar âlemi her zaman ilgi çekicidir ve biz de bir sayfamızı bu konuya ayırmaya özen gösteriyoruz.
Herkese iyi bayramlar dileriz.