En az 20 saniye tek ayak üzerinde durmak, aynı zamanda sağlıklı olmanın da göstergesi. Genelde sağlıklı olan insanların 20 saniye ya da daha uzun bir süre boyunca tek ayak üzerinde duramamaları, bu kişilerin beyinlerindeki kılcal damarların zarar görme olasılığının daha yüksek ve düşünceleri kavrama becerisinin daha düşük olabileceğine işaret ediliyor. Parkinson hastalığı, inme, ya da Alzheimer ve kas hastalıkları gibi birtakım sağlık sorunları olan kişiler sendelemeden tek ayak üzerinde durma konusunda çok daha fazla zorlanıyorlar.
Peki ne yapılabilir? Geliştirmek mümkün mü? Uzmanlar ne diyor? Dengenin bozulma yaşı 30’lar hatta 20’lerden itibaren başladığı için konu herkesi yakından ilgilendiriyor. Biz de dosya konusu yaptık. Rita Urgan derledi.
Türkiye hangi ölçütlerle kime göre geri? Kendisi yaratıp üretemeyen toplumun dünya politikasının oyuncağı olmaktan öte bir şansı yoktur. Türkiye’de kaç yabancı marka otomobil, ya da telefon var? Kaç tanesi yerli? Yerli olanlar, önemli parçaları ithal edilmezse, piyasaya çıkar mı? Bakın Doğan Kuban hoca neler anlatıyor…
Tezlerin yarısı tez yazıcı şirketlerden mi?
Akademik sahtecilik çok yaygın; nasıl yapılıyor; nasıl engellenir bu konularda daha önce yazmış bir bilim insanımız, yazarımız Lale Akarun. Şimdi de tez yazıcı şirketleri ele alıyor. Akademik sahteciliğin sonuçları gerçekten vahim. Akarun, ‘ekonomist olsam, akademik sahteciliğin neden olduğu ekonomik zararı hesaplamak isterdim’ diyor.
Mustafa Çetiner diyabet için kullanılan etken maddesi metformin olan ilacın gerçekten kanser hastalığından koruyup korumadığını sorguluyor.
Douglas Adams’ın kült bilim kurgu serisi Otostopçunun Galaksi Rehberi’nin yayınlanışının 42. yılındayız. Kitapta, ileri bir uygarlığa ait Derin Düşünce (Deep Thought) adlı bilgisayar, kendisine sorulan o ünlü sorunun cevabını uzun bir çalışmadan sonra açıklar. Soru: Yaşam, evren ve her şeyin anlamı nedir? Cevap: 42! Bilim kurgu severler o günden beri 42’yi araştırıyor. Gerisi Tanol Türkoğlu’nun kaleminden…
Doğum kontrol haplarının arkasındaki isim
Kimyager Luis Miramontes daha 26 yaşındayken, ilk doğum kontrol haplarından biri için aktif bir madde sentezlemişti. Böylece cinsel devrimin gerçekleşmesini sağlamıştı. Ancak hep üstü örtüldü. Peki ama neden? Batuhan Sarıcan’ın Bilim Tarihi sayfasında.
Marie Antoinette’in gizli aşk mektupları gün yüzüne çıktı. Bilim insanları Fransa kraliçesi Marie Antoinette ile yakın dostu ve söylentilere göre sevgilisi İsveçli Kont Axel von Fersen arasındaki gizli yazışmalarındaki bazı sırları araladılar.
Maya Uygarlığı gerçekten çöktü mü? Çöken Maya toplumu değil onların siyasi sistemi. Günümüzde hâlâ 7 milyonu aşkın Mayalı yaşıyor. Dergimizde…
Kişiye özgü kanser tedavisi
Organoid (PDO) kullanımı kanserde kişiye özgü tedavi seçeneklerinin yaygın biçimde kullanımını sağlaması açısından umut verici. Araştırmalar, kişiye özgü tedavinin başarılı bir yaklaşım olabileceğini gösteriyor. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Timuçin Avşar yazdı.
Mersin Üniversitesi’nde genç bir bilim insanımız Dr. Furkan Ayaz kanser aşısı çalışmalarını ve kanserde kişiye özgü nasıl bir yöntem geliştirdiklerini anlattı.
Bilim ve Angela Merkel
Angela Merkel dünya siyasetinin önemli figürlerinden. Ama bir bilim insanı geçmişi de var. Peki bu özelliği ülke yönetimine ve siyasi kararlarına nasıl yansıdı? Müfit Akyos yazdı. “Merkel, bilimi neden bıraktığı hakkında kamuoyu önünde hiçbir zaman konuşmadı, ama belki de bunun nedeni bilimin onu gerçekten hiç terk etmemiş olması. Bilimsel düşünce - her yeni bilgiyi ısrarla araştırması, uzmanlarla dikkatli görüş alış verişi - Merkel’in günlük karar verme sürecinin ve siyasi kişiliğinin ayrılmaz bir parçası oldu’ diyor. Devamı dergimizde..
4. Endüstri devriminin getireceği yeni liderlik anlayışını da Kültür Üniversitesi’nden Dr. İbrahim Ethem Tarhan kaleme aldı.
Haluk Ertan moleküler biyolog. Uzun süredir Avustralya’da yaşıyor ve çalışıyor. Dönem dönem yazıları ile dergimize katkıda bulunuyor. Bu haftaki yazısı okumak ve daha da ötesi ‘öğrenmek arzusu’ üzerine. Ve bizlere 3 önemli kitap önerisi var.
Nobel Ekonomi Ödülü
Bu yıl Nobel Ekonomi Ödülü gözlemsel araştırmalarda devrim yaratan yöntemlere verildi. Ödül, David Card, Joshua Angrist ve Guido Imbens arasında paylaşıldı. Bu üç ekonomist ekonomi dünyasına emek piyasası ile ilgili yeni kavramlar kazandırdılar. Ayrıca gerçek yaşam deneyimlerinden nedensellik sonuçlarının nasıl çıkartılabileceğini gösterdiler. Bu yaklaşım diğer alanlarda da yayıldı ve gözlemsel araştırmaların değerlendirilmesinde devrim yarattı. Reyhan Oksay’dan….
Korona bitmiyor. Alıştık onunla yaşamaya ama can almaya ekonomileri krize sokmaya devam ediyor. Her hafta olduğu gibi bu hafta da yeni gelişmeleri aktarıyoruz. Neler mi var? Bu yıl COVID aşıları niçin Nobel ile ödüllendirilmedi? Çin aşılarının koruması hızla azalıyor. Yanal akış testleri sanıldığından daha doğru. Statin kullananların COVID’den ölme riskleri daha düşük.
Ve bakın başka neler var dergide
Ahtapot, mürekkepbalığı, nautilus.. Sıra dışı özellikleriyle kafadanbacaklılar ailesinin üyeleri. Bu kadar mı? Dokunaçları, yaratıcı kamuflaj yöntemleri, mürekkep püskürterek kaçışları ve etkileyici zekalarıyla kafadanbacaklılar ailesinde 800’den türü bulunuyor. Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası’nda..
Meraklı Çocuk bu hafta ‘gezegenler neden yuvarlaktır?’ diye sordu. Mercan Bursalı yanıtladı.
Kış geliyor ve virüserle mücadelede en etkiyi silah portakal. Bilim ve Beslenme sayfamızda.
Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündeminde neler var? Toplu yok oluştan atalarımız da etkilenmiş. Nasıl? Masaj, kasları iyileştiriyor mu?
Kaykay üzerinde bir robot…Peki neler yapabiliyor?
Hepatit B çok uzun zamandır bizimle. Tütün kullanımı sanılandan daha eskilere uzanıyor. Ve diğerleri…
Siz bu sayıyı elinize almış okurken, biz çoktan yeni sayının hazırlıklarına başlamış olacağız. Unutmayın, Herkese Bilim Teknoloji dergisini ancak birlikte yaşatabiliriz.
Keyifli okumalar.
