Teknoloji ilerledikçe tıbbın birçok alanındaki önemli gelişmeler de birbirini peşi sıra takip ediyor, paradigma değişikliklerine yol açıyor. Her geçen gün çığır açıcı bir gelişmeyle karşılaşıyoruz. Radarımıza takılan tıpta çığır açıcı birkaç gelişmeye yer veriyoruz.
Peki ama bizi nasıl gelişmeler bekliyor? İlk bütün göz nakline, Parkinson hastalarının hareket kabiliyetini önemli ölçüde artıran bir teknolojiye, enzim blokesi yoluyla kas gücünün yeniden kazandırılmasına, osteoartrit olarak bilinen kireçlenmenin geri döndürülebilir olduğuna, pankreas kanseri tedavisinde yenilikçi bir yaklaşıma ve beyinde nöron yenilenmesine yönelik anlayışımızı geliştiren çalışmalara dair detayları bu dosyada bulacaksınız. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Lale Akarun, Cumhuriyet’in 100. yılında Atatürk’ü yaptıkları konusunda derinlikli kitaplar okuyarak ananlardan. Bu yazısında 2 kitabı kısaca anlatıyor. Biri, İzzeddin Çalışlar’ın ‘Cumhuriyet’e giden 52 hafta” kitabı, ikincisi Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun ‘İlk Meclis’ kitabı.
“Din ile Uygarlık Arasında Aziz Cehalet’ başlıklı 2014 tarihli yazısında Doğan Kuban ‘Cumhuriyet bizi kör cahillikten kurtardı. Dünyanın en cahilleri arasında değiliz. Fakat cehalet artık sadece okuma yazma bilmemek düzeyinde algılanmıyor. Bugün dünya hakkında doğru bilgilenme gerektiren bir kültür aşamasında yaşıyoruz. Buna ulaşamamak, daha tehlikeli cehalet’ diyor.
Dr. Enver Kumbasar ‘Yargı etiği’ yazısında Türkiye’deki yargı etiğini örneklerle değerlendirirken, Tanol Türkoğlu da ‘yapay zeka çok şey üretebiliyor ama dünyayı ne kadar anlayabiliyor?’ sorusunu ortaya atıyor.
“Devraldığımız miras ve gerçekleştirebileceğimiz hayaller üzerine” yazısıyla Ali Akurgal, Aykut Göker’i anarak elektronik en önemli alan diyor ve el atılacak iki konunun altını çiziyor.
Kahkahalarımızın yeni mimarı: Yapay zeka
Sahnede hünerlerini sergilemesi için yapay zekaya şans verme fikri dünyaca ünlü yayın/yapım platformu Netflix’ten geldi. Netflix, listeye kimsenin tarzına ve tavrına aşina olmadığı “yeni” bir komedyen ekleyebilmek için kollar sıvadı ve yazar Keaton Patti’yle iş birliği yaparak stand up sanatçısı bir yapay zeka botunun geliştirilmesini sağladı… Aliye Yeşim Yaman, Ali Berkol ve Gözde Kara’nın yazısı.
Modern yaşam toplumu zihinsel olarak da zehirliyor: ‘Artan sesli ve görsel uyaranlar başta olmak üzere mental çevre kirliliğinin zihinsel yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, uyku sorunları ile ilişkisi, özellikle çocuk ve gençlerin gelişimine olumsuz etkileri, günümüz çocuklarının uyaran düzeyi az olan etkinliklerde (oturmak, birini dinlemek, kitap okumak vb.) giderek zorlanması ve mental çevre kirliliğinin dikkat eksikliği ve hiperaktivite ile ilişkisi, önemli araştırma alanlarından’. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Özge Karadağ yazdı.
Öğretmenler günü kutlu olsun
İdealist öğretmenden tekniker öğretmene… Öğretmenlik mesleğinin dönüşümü üzerine Kültür Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Toran’ın ilginç bir yazısını okuyacaksınız bu hafta. Toran ‘Atatürk’ün öğretmenliği konumlandırdığı ve öğretmenliğe yüklediği misyon yeni bir toplumun ulusal bilinç ile yeniden inşasıdır’ diyor.
Gıda sisteminin yıllık gizli maliyeti 12,7 trilyon dolar!
Sera gazı ve nitrojen emisyonları, su kullanımı, arazi kullanımı değişikliği, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, yetersiz beslenme, israf, yoksulluk… Tarıma dayalı gıda sistemlerinin küresel gizli maliyetleri devasa boyutlarda. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) hesaplamasına göre, küresel GSYİH’nin yüzde 10’una ulaşıyor. Gıda sisteminin yeniden gözden geçirilmesi ve dönüştürülmesi kritik önem taşıyor.
Aynı anda iki farklı soğuk algınlığına birden yakalanabilir miyiz? Diyeceksiniz ki, zaten bir defa soğuk algınlığına yakalanmışım, tam da ikincisi eksikti. Uzmanlara göre, çok yaygın olmamakla birlikte, aynı anda iki ayrı soğuk algınlığına birden yakalanmak mümkün. Meraklı Büyükler’de bu hafta.
Konuştuğumuz dil, dünya görüşümüzü de etkiliyor. Uzmanlara göre dil insanların dünyayı kavrayışlarını, zaman ve uzam bağlamındaki deneyimlerini biçimlendirebiliyor. Bir başka deyişle, konuştuğumuz dil düşünce biçimimizi etkileyebiliyor.
Bilim tarihinde erken hücre evrimine batışımızda devrim yaratan bir kadın biyolog var: Lynn Margulis.
Sağlık deposu 8 yeşil: Ispanak, roka, kara lahana ve diğerleri… Bunları neden yememiz gerekiyor? Bilim ve Beslenme’de.
Nasıl olur da bir kara delik ışığı içine çekebilir? Meraklı Çocuk sordu Mercan Bursalı yanıtladı.
Evrim tarihi boyunca dünyada melez canlı türleri ortaya çıktı ve bilim insanları melez kayıtlarına yenilerini ekliyorlar. Geçen hafta en ilginç melez hayvan türlerini sıralamaya başlamıştık. Bu hafta ikinci bölüm Hayvanlar Dünyası’nda.
Mikrobiyom dizisinde bu hafta mikrobiyomun çeşitli hastalıklarla ilişkisini okuyacaksınız.
Grafik Bilgi’de dünyanın karbon emisyon pastasında ülkelerin paylarını bulacaksınız.
Siyah renk hakkında 6 derin gerçek: Bilgi Küpü’nde.
İlk maymun kimerası... Sırtlan dışkısında gergedan DNA’sı… Mikroplar elmas yataklarının yerini nasıl gösteriyor? Ve diğerleri... Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde.
Bulmaca sayfamız, ilginç sorular, haftanın fotoğrafı, iki profesör karikatürcümüz Tayfun Akgül ve bilim tarihini mizah ile harmanlayan bant çizerimiz Ergun Akleman…
***
Her hafta çok özgün bir dergi sunuyoruz size… Bir benzeri yok. Her Perşembe aklı çok farklı konularla besleyen bir dergi. Dergiyi övmemiz biraz ayıp kaçıyor diyorsanız, buyrun sıra sizde! Beklentimiz derginin yaşaması için tanıtmanız, yaymanız, varsa ilişkileriniz özellikle bilgi ve teknoloji şirketlerinin abone olmasını sağlamanız…
Gelecek haftaya kadar sevgiyle kalın.
