Terapiler ve ilaçlar söz konusu olduğunda, olumsuz beklentilerimiz düşündüğümüzden daha büyük bir rol oynuyor. Yapılan bir deneyde, ağrıyı daha da artıran ve ters etki yapan Nosebo etkisinin pozitif Plasebo etkisinden daha güçlü olduğu ortaya çıktı.
Etkisiz tedavinin etkinliğine inanan kişilerin, hem öznel hem de fiziksel olarak ölçülebilir daha az semptom yaşadıkları kanıtlanmıştır. Bu Plasebo etkisi uzun zamandır bilinmektedir. Nosebo etkisi ise tam tersine, insanlar bir hastalıktan korktuğu veya bir tedavinin etkinliğine inanmadıkları zaman semptomların kötüleşmesine veya yeni semptomların ortaya çıkmasına neden oluyor.
Bu iki etkinin ne kadar güçlü olduğu, ne kadar sürdüğünü ve hangisinin daha baskın olduğunu Alman araştırmacı Angelika Kunkel ile çalışan araştırmacılar incelediler. Bunun için de 104 sağlıklı gönüllüyü bir haftalık aralıklarla iki kez kısa süreli ısı ağrısına maruz bırakarak, ağrıyı sıfırda 100’e kadar değerlendirmelerini istediler.
Uygulanan ağrı uyarıcısı her seferinde objektif olarak aynı yoğunluktaydı. Ancak ilk testten bir gün önce katılımcıların beklentileri manipüle edildi. Bunun için aynı ısı uyarısının neden olduğu ağrıyı azaltmak veya artırmak amacıyla test deneklerinin derisindeki sinirleri elektrikle uyarılıyor gibi yapıldı. Oysa gerçekte elektrik verilmiyor, ısı uyarısı sırasında daha yüksek veya daha düşük sıcaklıklar uygulanıyordu. Bu şekilde olumsuz beklentilere sahip test durumlarında, katılımcılar ortaya çıkan acıyı kontrol durumuna göre ortalama on bir puan daha yüksek derecelendirdiler.
Öte yandan olumlu beklentiye sahip katılımcıların ağrı şiddetini dört puan düşük olarak değerlendirdikleri görüldü. Bir hafta sonra gerçekleştirilen ikinci testte tüm katılımcılara aynı ağrı uyarısı tekrar verildi. Bu zaman aralığından sonra bile, olumsuz beklentilere sahip katılımcılar ağrıyı kontrol durumuna göre yaklaşık dokuz puan daha yüksek olarak değerlendirirken, olumlu beklentilere sahip olan denekler ağrıyı beş puan daha az şiddetli olarak algıladıklarını bildirdiler. Bu sonuçlar olumlu ve olumsuz beklentilerin aynı etkiye sahip olmadığını gösteriyor. Araştırmacılar Nosebo etksinin ağrı algısı üzerinde en az Plasebo etkisi kadar uzun süreli, ancak daha güçlü bir etkiye sahip olduğu sonucunu çıkardılar. Deneylerle gözlemlenen bu etkinin pratikte de geçerli olup olmadığı, klinik çalışmalarla anlaşılacak.
Kaynak: https://www.iflscience.com/when-it-comes-to-pain-the-nocebo-effect-beats-the-placebo-effect-79119
