SARS-CoV-2'nin en son varyantı veya alt türü olan BA.2.86'nın sahneye çıkması ve yeniden COVID-19'dan hastaneye yatışların artmaya başlaması ve yeni varyantın dünya çapında yayılması nedeniyle halk sağlığı uzmanları tetikte.
Pittsburgh Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu'nda virolog ve bulaşıcı hastalık uzmanı olan Suresh V. Kuchipudi, BA.2.86'nın bağışıklık korumasından kaçma yeteneği hakkında neler bilindiği ve öncekilerden daha ciddi enfeksiyona neden olup olmadığı konusunda açıklamalar yapıyor.
- BA.2.86 nedir ve daha önceki varyantlarla ilişkisi nedir?
Pirola lakaplı BA.2.86, SARS-CoV-2'nin oldukça mutasyona uğramış yeni bir omikron alt soyudur ve ilk kez Temmuz 2023'te Danimarka'da görüldü. Bir sürü ülkeye yayıldı (Türkiye dahil).
Bir varyant, bir virüsün orijinaliyle karşılaştırıldığında, genetik kodunda bazı mutasyonlar olan alternatif bir versiyonudur. Mutasyonlar, virüslerin davranışlarını değiştirebiliyor, hücrelere ne kadar etkili bir şekilde girebilecekleri ve ne kadar hızlı çoğalabilecekleri konusunda farklı özellikler taşır.
DSÖ bu varyantları alfa, delta ve omikron gibi Yunan alfabesi harflerini kullanarak adlandırır. Bununla birlikte, PANGO veya pangolin adı verilen başka bir adlandırma sistemi, bir soy sistemi aracılığıyla varyantları ve bunların dallarını izliyor.
Bunu, bir ağacın dalları gibi farklı soylara ayrılan virüsün aile ağacı olarak düşünün. Omikron varyantı büyük bir aile gibidir ve bilinen aile üyelerinin (BA.2 , BA.2.86 ve XBB.1.5) tümü aynı ağacın dalları veya soyları ve alt soylarıdır. Takma adı Pirola olan BA.2.86, öncülleriyle karşılaştırıldığında 30'dan fazla farklı mutasyona sahiptir.
- BA.2.86'nın en benzersiz yanı nedir?
Omikron varyantı Kasım 2021'de ortaya çıktıktan sonra uzun süre aynı kalmadı. Değişmeye devam etti ve çok geçmeden bunun BA.2, BA.4 ve BA.5 gibi farklı alt dallarına sahip olduk. 2023'ün büyük bölümünde küresel yaygın olan XBB.1.5, iki ayrı alt soyun karışmasından oluştu.
Ancak ilginç olan şu ki, bu en yeni alt soy BA.2.86, yeni omikron dallarından değil, 2022'nin başlarında baskın olan eski BA.2 omikron soyundan geliyor gibi görünüyor.
COVID-19'a neden olan varyantlardan birinin neden olduğu enfeksiyondan sonra vücudumuz, virüsü nötralize etmek ve hücrelere bulaşmasını önlemek yardımcı olmak için spike proteinini hedef alan antikorlar üretir. Dolayısıyla, BA.2.86'nın spike proteinindeki çok sayıda değişiklik, bunun antikorlardan ne kadar iyi kaçındığını ve neden olduğu hastalık şiddetinin derecesini potansiyel olarak belirleyebilir.
Yeni alt soy olan BA.2.86, en yeni alt soy olan XBB.1.5 ile karşılaştırıldığında, spike proteinindeki 35 yeni mutasyonla (bazı sıra dışı mutasyonlar dahil) öncüsü BA.2'ye göre çok daha farklıdır. Bu değişiklikler benim gibi bulaşıcı hastalık uzmanlarının ilgisini çekiyor ve bunların bu yeni varyantın davranışını nasıl etkileyebileceğini anlamaya çalışıyoruz.
- Yeni varyantın mutasyonları ne kadar endişe verici?
Biz araştırmacılar, bu değişikliklerin ne anlama geldiğini ve BA.2.86'nın koruyucu savunmalarımızı ne ölçüde aşabileceğini henüz tam olarak anlamıyoruz.
Bilim insanları ve sağlık otoriteleri, virüsün bulaşma kolaylığını, aşı etkinliği açısından ne anlama gelebileceğini ve neden olabileceği hastalığın ciddiyetini etkileyebilecek değişiklikler için ortaya çıkan tüm varyantları ve soyları yakından izliyor. Mutasyonlar endişe kaynağı olsa da, tüm mutasyonların artan tehlikeye yol açmadığını unutmamak önemlidir.
Bir ön çalışma, BA.2.86'nın, son XBB alt soylarına karşı antikorların koruyucu savunmasından kaçabildiğini buldu. Bununla birlikte, henüz yayınlanmamış başka bir yeni çalışma ise, BA.2.86'ya karşı nötralize edici antikor tepkilerinin, buraz daha yüksek olduğunu buldu. Bu nedenle BA.2.86'nın antikor korumasından kaçma yeteneğini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.
BA.2.86'nın ortaya çıkışı, bu yeni varyantlara karşı etkinliğin devam etmesini sağlamak için mevcut aşı stratejilerinde esneklik gereğini gösteriyor. Yeni FDA onaylı 2023 sonbaharı COVID-19 takviye aşıları, 2023'ün başlarında baskın olan XBB.1.5'i hedef alacak şekilde formüle edildi. 2022 desetek aşıları, orijinal SARS-CoV-2 türünün yanı sıra BA.4 ve BA.5 omikron soylarını hedef alacak şekilde tasarlandı.
- Araştırmacılar bu konuda daha ne öğrenmeyi umuyor?
Biz araştırmacıların, BA.2.86'nın önceki enfeksiyon veya aşılamadan kaynaklanan antikor korumasından kaçma kapasitesi, bulaşıcılığı ve ciddi hastalıklara neden olma yeteneği hakkında öğrenecek daha çok şeyimiz var. Yaz sonunda hastaneye yatışlardaki artışın bu yeni alt kökenden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için henüz çok erken.
Yüksek oranda mutasyona uğramış yeni SARS-CoV-2 varyantının kökeni, bir yıldan uzun süre önce dolaşıma giren bir omikron varyantına kadar uzanıyor. Sürekli ortaya çıkan SARS-CoV-2 varyantlarının oluşturduğu sağlık tehditlerinin daha kapsamlı bir şekilde anlaşılması şart.
Zaman içindeki genetik değişiklikleri izleyen ve yeni versiyonları belirleyen küresel SARS-CoV-2 genomik sürveyansında önemli bir azalma olması, bir sorun. Bu izi kaybedersek, yeni SARS-CoV-2 varyantlarının kökenlerini anlamaya yönelik araştırmaları sekteye uğratıyor. Bu kritik bilgiler, bilim insanlarının ve doktorların halk sağlığını korumak için daha iyi kararlar almasına yardımcı olur.
COVID-19 varyantları, onlarla mücadele çabalarımızın bir adım ilerisinde koşuyor; bu nedenle ABD'nin genomik gözetim çabalarını hızlandırması ve diğer ülkelerle işbirliği içinde olması giderek daha önemli hale gelecektir.
Profesör Suresh V. Kuchipudi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Bölüm Başkanı, Pittsburgh Üniversitesi
