Sadece birkaç milimetre büyüklüğünde ve içi boş olmasına rağmen, ritmik olarak atan mini organ, insan embriyosunda gelişen bir kalbe çok benziyor. Viyana Moleküler Biyoteknoloji Enstitüsü’nden (IMBA) Sasha Mendjan ‘Elimizdeki var olan, insan embriyosunda embriyoda birinci ayın sonunda gelişen sol karıncık. Bu açıdan bakıldığında küçük bir pompa diyebiliriz’ diyor araştırmacı. Daha önceki çalışmalarda olduğu gibi mini kalp talimatlara göre üretmek yerine, insan kök hücreerine kendi kendilerine mini kalp olarak gelişmelerini öğretmişler. Araştırmacılar bunun için hücrelere, doğru zamanda ve doğru miktarda gelişim sinyalleri yani küçük proteinleri tıpkı insan embriyosundaki zamanda gerçekleştiği gibi aynı miktarda aktarıyorlar. Yedi gün sonra böylece ilk organ yapısı seçilebiliyor, iki hafta sonra da sol kalp odacığı hazır oluyor. ‘Bunu biraz daha geliştirerek, ikinci odacığı da elde etmek mümkün’ diyor uzmanlar.
Yeni ilaç arayışı sırasında laboratuvarda her gün binlerce kalp organoidi üretiliyor. Bu minik kalplerle bilim insanları, kalp bozuklukların nasıl oluştuğunu öğrenmek ve yeni ilaçları test etmek istiyorlar. Bu alanda ilk deneyleri Mendjan ve ekibi yaptı. Laboratuvarda üretilen bir kalbi deney tüpünde yaralayarak, önemli bir onarım ayarı harekete geçirdiler. Bu şekilde fibroblastların bu bozukluğu onarmak için protein verdikleri görüldü. Bu önemli, çünkü aynı süreç kalp enfarktüsünde de işliyor. Kalp bu durumda da çok sayıda ölü hücre bulunması halinde, bozuklukları onarmaya çalışıyor. Bu süreç daha iyi anlaşıldığında örneğin kalp enfarktüsü ilaçları geliştirebiliriz diyor Mendjan.
Nilgün Özbaşaran Dede
