Tropikal türler Doğu Akdeniz’in ekosistemini değiştiriyor

Son Dakika Bilim
Tropikal türler Doğu Akdeniz’in ekosistemini değiştiriyor

Kızıldeniz’den Süveyş kanalıyla Doğu Akdeniz’e gelen tropikal türler artan su sıcaklıkları nedeniyle hızla çoğalıyorlar. Ve  bu gelişmenin sonu tahmin  bile edilemiyor.  Yeni türler sadece yerel türlerle rekabete girmeyip, boş nişlere de yerleşiyorlar. Süveyş kanalının 1869 yılında açılmasından bu yana Akdeniz ve Kızıldeniz’deki türler arasında değiş tokuş yaşanıyor. Özellikle de Kızıldeniz’deki tropikal türler Akdeniz’e geçiyorlar.

Bilim insanları bu olaya “ Lessepsiyen göçü” deniyor. Bu isim kanalı yapan Fransız diploma Ferdinand de Lesseps’in adından esinlenilerek verilmiş. Akdeniz türlerindeki azalma yüzünden sığ sulardaki ekosistem kökten değişime uğruyor. Fakat yabancı türlerin yerel fauna üzerindeki etkileri ve ekosistemlerin işlevi ancak yaşam tarzı ve veya beslenme gibi özellikleri yerel faunanınkilerle karşılaştırıldığında anlaşılabiliyor. Burada sorun sürecin çok uzun sürüyor olması.

Lessepsiyen göçün etkilerini anlamak isteyen araştırmacılar, midye ve salyangoz gibi yumuşakçalara odaklandılar. Türlerine özgü kabukları ölümlerinden sonra on yıllar hatta bin yıllar boyu deniz diplerinde kalıcı oluyorlar ve burada yaşları tayin edilebilen ve Süveyş kanalının açılışından önceki ve ilk göçlerin tür bileşimlerinin rekonstrüksiyonuna izin veren doğal bir arşiv oluştururlar. Araştırmanın odağında en fazla yabancı türün geldiği İsrail kıyılarıydı. Araştırmacılar bölgeden örnekler alarak, hem yumuşakça topluluklarını hem de deniz diplerine çöken kabuk kalıntılarını analiz ettiler. Ve bu şekilde yerel ve tropikal türler arasındaki fonksiyonel farklılıkları buldular.


Araştırmacılara göre yerli türlerin aşamalı olarak ortadan kaybolması doğrudan doğruya biyolojik rekabetle alakalı değil. Ama aynı zamanda tropik türlerin egemen olduğu günümüz toplulukların geçmiştekilerden işlevsel olarak çok farklı olduğu anlamına da geliyor. Sudaki sıcaklık artışının ve Süveyş kanalının daha da genişletilmesi nedeniyle faunadaki değişikliklerin daha geniş alanlara yayılacağını Akdeniz’deki diğer bölgeleri de etkilemesi bekleniyor. Bu gelişme ancak tutarlı iklim korumasıyla önlenebilir, nitekim yerli türler için ölümcül olan ısınma yanı zamanda tropikal türlerin yayılmasını tetiklemektedir.

Kaynak