Köpek, kurt, tilki ve çakal türleri köpekgiller ailesini oluştururlar. Köpekgiller dünyanın her kıtasında görülür ancak genellikle Kuzey Yarıküre’de yaygındırlar. En büyükleri vücut uzunluğu 1.60 metreyi bulan bozkurt, en küçükleri 24 santim boyundaki Sahra tilkisidir.
Köpekle insanın dostluğu binlerce yıllık bir geçmişe dayanır. En az 14 bin yıl önce beraber gömülmüş oldukları bilinen bu iki canlı, 10 bin yıllık bir süreçte beraber yaşamayı öğrenmiştir. Hatta daha da uzun bir süre, belki de yüzbinlerce yıl önce insan, bugün soyu tükenmiş olan bir kurt türü ile yoldaş olmuştur.
Evcilleştirilmiş köpekler ve kurtlar, köpekgiller denilen (Canidae) çok geniş bir taksonomik ailenin üyesidir. Bu sınıfa kır kurdu, çakal ve tilki de dâhildir. Evcil köpekler Canis lupus familiaris denilen bir alt türdür.
Boyu posu
Köpekgiller 14 cins ve 34 türden oluşur. En küçüğü Fennec tilkisidir; boyu 24 cm, ağırlığı 1 kg’dır; Afrika’da Sahra çöllerinde yaşar. En büyüğü ise bozkurttur; boyu 80 cm’yi, uzunluğu 160 cm’yi bulur. Ağırlığı, dişi veya erkek olmalarına bağlı olarak 45-65 arası değişir.
Nerelerde yaşar?
Dünyanın her yerinde. Kır kurdu Kuzey Amerika’nın ormanlarında ve dağlarında dolaşır. Kızıl tilki Kuzey Yarıküre’nin çayırlarında, ormanlarında, dağlarında ve çöllerinde yaşar. Çakala ise savanlarda, çöllerde ve Afrika’nın çorak çayırlarında rastlanır. Kurtlar Kuzey Yarıküre’nin hemen hemen her kıtasında görülür.
Alışkanlıkları nelerdir?
Oldukça sosyal olan köpekgiller sürüler halinde dolaşır. Buna rağmen bölgelerini aşırı sahiplenir ve işaret olarak koku bırakırlar. Evcilleştirilmiş bir köpek bile bahçesini sahiplendiğini ağaçlara, çalılıklara ve eşyalara işaret bırakarak belli eder.
Çakal, diğerleri kadar sosyal değildir, sürü olarak değil, çift olarak gezer. Memelilerde az görülen bir özellik olarak, dişi ve erkeğin ilişkisi uzun ömürlüdür.
Ay çıktığında kurt, tilki ve diğer köpekler aya değil, aslında birbirlerine havlıyordur. Bu onların iletişim kurma biçimidir.
Ayrıca, evcilleştirilmiş köpeklerin sadece siyah ve beyaz gördüğü de doğru değildir. İtalya’da, 2017’de 16 köpek üzerinde yapılan bir çalışmaya göre köpekler kırmızı/ yeşil renk körü. Bari Üniversitesi’nden profesör Marcello Siniscalchi ise konuyla ilgili olarak şu bilgiyi veriyor: “Köpeğinizi topu yakalayıp getirmesi için eğitiyorsanız, yemyeşil çimenlerin üzerine kırmızı bir top fırlatmayın. Mavi top ile çalışın”.
Bu özellik, büyük ihtimalle alacakaranlıkta ve şafak sökerken avlandığı için renklere ihtiyaç duymamış olan atalarından miras kalmış olabilir.
Yine 2017’de, Scientific Reports’da yayınlanan bir çalışmaya göre evcil köpekler, özellikle insanlar ile iletişim kurarken yüz ifadelerini çok kullanıyor. Çalışma, köpeklerin insan ilgisine karşı çok hassas olduğunu göstermiş. İngiltere’de Portsmouth Üniversitesi’nden Juliane Kaminski, evcil köpeklerin benzersiz bir geçmişi olduğunu, insanlar ile on binlerce yıl beraber yaşadığını ve bu sırada iletişim kurma yeteneklerinin geliştiğini söyledi.
Ne yer, ne içerler?
Köpekler hemen hemen her şeyi yese de, en çok et tüketir ve doğuştan katildir. Güçlü patileri, hızlı koşmak için uzun bacakları, eti parçalayabilmek için de keskin ve sivri dişleri vardır. Kurtlar mesela, geyik, çiftlik hayvanları, ren geyiği, kunduz, yaban tavşanı ile beslenir. Çakallar daha küçük olan kemirgenleri, yavru ceylan ve maymunları yer.
Ne kadar yaşarlar?
Canidae familyasının bireyleri 45-55 günlük hamilelik süresinden sonra doğum yaparlar. Genellikle çok sayıda yavru doğururlar; köpeklerin bir batında 15 yavru doğurdukları görülmüştür. Köpeklerin ömürleri türlerine göre değişir. Kurtlar, kır kurtları, çakallar ve evcil köpekler 10 yıl ve üzerinde yaşar. Tilkilerin ömrü yaklaşık 5 yıldır.
Mercan Bursalı
Kaynaklar
https://www.livescience.com/50471-dog-family-facts-about-canines-their-cousins.html
https://www.livescience.com/27976-coyotes.html
https://www.livescience.com/27909-wolves.html
