Bozkurt Güvenç

Fetihler ve Fatihler üzerine

"Türkler, Orta Asya, İran ve Küçük Asya ile Bizans’ tan gelen Yunan ve Roma uygarlıklarının sentezini yaptı."    Ekrem Akurgal (Cumhuriyet, 6 Haziran 1988). Nisan ve Mayıs 2016 boyunca yaşadığımız yasaklar ve kutlamalar bir dizi anımın tazelenmesine yol açtı. Çocukluğumda her gün Abbasağa Ermeni Kilisesi’nin çan sesini duyardık… Sabahattin Eyüboğlu 1967’de şöyle yazmıştı: "Bu ülke bizim olduğu içi...

Kültür ve sanat

Hele bir şeyler söyle, bir şeyler yaz ki, tanışalım seninle! Anonim Bizde yazıya soyut kavramlara tanımla girmek geleneği yaygındır. Kavramlar tanımlanır, benzerlik ve farklar sıralanıp, ünlülerden birkaç alıntı yapılır, bazı kaynaklardan söz edilerek yazı bitirilmiş olur. Tanım yapmak, kültür ve sanat kavramlarını tanımlamak hiç de kolay değildir. Aydınlanma Çağı’nın (18. yy) ünlü filozofu Voltai...

Dokunulmazlıklar ve bilim

"Siyaset, iktidarda değil, itibarda kalma sanatıdır."  İsmet İnönü (1960’lar) Geçen hafta "Üç bilimsel devrim"i yazarken farkına vardım. İkiye bölünmüş ve kutuplaşmış bir Türkiye’nin sorunlarından yakınıyoruz; oysa belki de, çok kutuplu bir Türkiye’de yaşıyoruz. Bu hafta  ise "Üç Türkiye"den söz açmak istiyorum: Devrimci ve karşı devrimci bir Devrimler Türkiyesi Asker veya sivil darbe yapan bir Da...

Üç bilimsel devrim

"İlim ilim bilmektir. İlim kendin bilmektir." Yunus Emre HBT’nin 6. sayısında Prof. Dr. Türker Kılıç’ın bir konuşma özetini okurken, Sosyal Kültürel Değişme kitabıma ekli ‘Güncelleme 2015’ bölümünde “Üç bilimsel devrim”e yer vermeyişimden utandım. Kusurumu savunmaya değil düzeltmeye çalışıyorum. Gerçi, kültür ve uygarlığı ayakta tutan teknolojinin temelinde enerji olduğunu, DNA’nın canlı varlıklar...

Köprüden önceki çıkış

"Elbette hayır, belki yanılıyor olabilirim.”  Bertrand Russell, inançları uğruna ölmeye hazır olup olmadığı sorulduğunda. Asma köprülerimize yaklaşırken sağda oklu bir Son Çıkış uyarısı vardır: Nereye belli değildir. Geri dönmek için mi, yoksa karşı yakaya geçmemek için mi? Taksiler, dolmuşlar, geçiş üstünlüğü olanlar, son çıkış yolundan köprüye daha çabuk ulaşırlar. Erdal Atabek’in "Türkiye laikl...

Anayasa’da Laiklik tartışması

Yarın, HBT-BAU konferansında yapacağım “Demokrasi ve Laiklik” konuşmamda konuyu noktalamayı tasarlıyordum ki... 27 Mayıs 1960 devrimi veya darbesinin 56. yıl dönümünde 27 Mayıs tarihli Cumhuriyet Gazetesi “laiklik” manşetleriyle dolup taşıyor: ABD merkezli PEW araştırmasına göre “Türkiye’de son 3 yılda anlamlı değişmeler oluyor”muş. Nuray Mert, “Kapatmayalım, Laikliği tartışalım” diyor, Güray Öz, ...

Biraz da anılar…

Kültür kanunla olmaz... Demokrasi, halkın yalnız istediklerini yapmak değil, ona istemesi gerekenleri kazandırmaktır. - Cevad Memduh Altar 23 Nisan 1920 günü İttihat Terakki’nin Ankara binasında yapılan Millet Meclisi Açılış Töreni’ndeki “Hâkimiyeti Milliye” posterleri kimseyi rahatsız etmemiş olabilirdi. Oysa bu deyimin Frenk dillerindeki karşılığı Res publica (halk hâkimiyeti), yani, Tanzimat ve...

“İnsan olmak!”

Hayvan olarak doğan İnsan, kültürüyle aşar hayvanlığını. Baltasar Gracian (1601-1658)  “Düşüncelerinizi açık seçik dile getirmeyiniz, çoğu insanlar anladıklarını küçümser, anlamadıklarına saygı duyar.” diyen filozof Baltasar Gracian*, insanla ilgili düşüncelerini açıklamıyor. Aynı görüşteyim ama bilimsel bazı gerçekleri açıklamak huyumdan kurtulamıyorum. Normalleşmiş bir prematüre (erken doğan) ol...

İnsan, yüzüklerin değil, “Zaman=Değişim” gerçekliğinin efendisidir

Süreli yayınlarda yeterince “köşeli” yazılar çıkar, “köşegen” mi eksikti? Köşe yazanların adı sanı bilinen ya da geçmişi bilinmeyen birer kişiliği, dünya görüşleri; dünya görüşlerinin değişmeyen ilkeleri, bakış açıları ve söylem biçemleri vardır - okurların bağımlısı olduğu bazen okumadığı. Köşe ve kenarların sayısı arttıkça yazılar yuvarlanır ve her derde deva çemberlere dönüşür. Köşe yazanların ...