deha

Tarih, onu değiştirenleri kitabında barındırır. Ama iyi ama kötü. Şu bir gerçek ki evreni anlamlaştırma yolunda iz bırakanlar asırlar boyunca anılmaya devam ederler. Tıpkı 8 Ocak’ta Galileo ve 19 Nisan’da Darwin’i andığımız gibi. Bu bilim insanları öldükten sonrasında da iz bırakmaya devam etti. Başlattıkları anlamlaştırma serüveni, insanı canlıların en üstünü ve evrenin merkezi konumundan gerçekl...

Bilgisayar bilimi ve yapay zekanın yaratıcısı Alan Turing (sağdaki görsel, en önde). O, çağının ötesinde bir matematik dehası ve savaşı bitiren kahraman bir bilim insanı olarak anıldı. Yazdığı ve çığır aşan bir tek “Saptama problemi hakkında bir uygulama ile birlikte hesaplanabilir sayılar üzerine” bilim makalesiyle, modern bilgisayarların neler yapabileceğini gösterdi. Bugün kullandığımız bilgisa...

Adı Robert Langlands. Matematik alanında yaptığı büyük katkı sonucu Norveç Bilim ve Edebiyat Akademisi’nin Nobel ayarındaki Abel Ödülü’nü aldı. Geçenlerde Türkiye Matematik Derneği’nin davetiyle geldi, iki hafta kaldı ve Türkçe konuşmalar yaptı. Nobel ayarında dedik, çünkü Nobel, ödüllerini kategorize ederken matematik bilimini es geçmişti. Nedeni konusunda kişisel bazı rivayetler dolaşır. Bunlara...

Patentte cinsiyetçilik: Kadının adı az…

Psikoloji deneyinde 30 yaşlarında 700 kişiye soruldu: “Bilimsel bir buluş için ‘zihninde şimşek çaktı’ dersek, bu kişi erkek midir, kadın mıdır?” Ciddi istatistik analize, sağlam deney koşullarına uygun araştırmanın temel sonucu özetle: Eğer “şimşek çaktıysa” o bilimci erkektir, ona dâhi diyebiliriz. Ama kadın bilimcide “zihinde şimşek çakmaz,” onun buluşu zaman alır, zamanla olgunlaşır. ABD Corne...

Genç yaşta yitirilen deha: Meryem’in ardından… Orhan Bursalı yazdı.

Matematiğin, evrenin, hayatın, canlı-cansız tüm varlıkların... İçinde yaşadığımız fiziksel dünyanın "biz sıradan insanlara" kendini kapatmış ve gözükmeyen, yapısal özelliklerini anlamaya çalışmanın adı, pür -saf- bilim yapmaktır. Hele "Matematik", bazen "Bilimlerin Kraliçesi" adı da verilen, tüm kozmik evreni anlamak ve ele avuca alarak "işte kanıt" denmesini sağlayan en saf araç sayılır. Bütün bi...

Ne kadar çok sevinmiştik Meryem Mirzakhani’nin 2014 yılında matematik dünyasının Nobel’i olan Fields Madalyası’nı kazanmasına! İranlı genç bir kadın! Tahranlı! İki kez Dünya Matematik Olimpiyatları’nda altın madalya kazanmış. Üniversiteyi ülkesinde bitirdikten sonra, yüksek lisans ve doktora için ver elini Amerika… Çok tanıdık bir öykü aslında... Aziz Sancar ve pek çok başarılı bilimcimizin yaptığ...

Kültür ve sanat

Hele bir şeyler söyle, bir şeyler yaz ki, tanışalım seninle! Anonim Bizde yazıya soyut kavramlara tanımla girmek geleneği yaygındır. Kavramlar tanımlanır, benzerlik ve farklar sıralanıp, ünlülerden birkaç alıntı yapılır, bazı kaynaklardan söz edilerek yazı bitirilmiş olur. Tanım yapmak, kültür ve sanat kavramlarını tanımlamak hiç de kolay değildir. Aydınlanma Çağı’nın (18. yy) ünlü filozofu Voltai...