Yazarlar
Üniversitelere karne ne değiştirir?
“Ne olacak bu atanmış rektörlerin hali? Pek çoğu tartışmalı uygulamalarıyla kamu oyunda ve bizzat üniversitelerinin içinde tepki çeken rektörlerin yönetimi, üniversiteleri bilim kurumları olmaktan çıkarıyor” derken, YÖK’ten önemli bir karar geldi: Her yıl üniversitelerin durumları izlenecek ve yıl sonlarında notları açıklanacak. Yekta Saraç, YÖK Başkanı, yaptığımız bir sohbette artık üniversiteler...
Ay’a ansiklopedi gidiyor
Ay’a ansiklopedi gidiyor Bir İsrail özel şirketi olan SpaceIL, 22 Şubat’ta Ay’a bir uzay aracı yolcu etti. Aracın, Ay’a 11 Nisan’da varması bekleniyor. Elon Musk’ın “dolmuş gibi” çalışan SpaceX roket sistemiyle yola çıktı. “Beresheet” (İbranice: Başlangıç) adlı araç, Ay’a gitmek için dolambaçlı bir yol izleyerek 6.5 milyon kilometre uçacak. Bir kazaya uğramazsa... Bu seyahatin “uzun” sürmesinin ne...
Hiçbir kavram bağlamından öte anlam ve işlev taşıyamaz…
Doğrusal düşüncenin yanlış varsayımlarını içerecek biçimde /bilim/teknoloji → yenilik → refah/ denklemini kurabiliyoruz. Böylece yaşamı özellikle toplumsal boyutuyla yalın bir denklemin içine sığdırmaya çalışıyoruz. Bunda bütün düşünce dilimizi pazar ve iş dünyası kavramlarıyla doldurmamızın etkisi olsa gerek. Kavramların ortaya çıkışı toplumların düşünsel gelişim süreçleri içinde oluyor. Tartışıl...
Akademik uyduruk makalelere darbe
Bu müjdeli bir karar bilim dünyası için. Uzun zamandır üzerinde yazılan çizilen ve akademik yükseltilerde haksız kazanç sağlayan uyduruk makaleler konusunda YÖK önemli bir karar aldı. Dünya biliminde uzun süredir tartışılmakta olan, “Predatory” adı takılmış, yırtıcı, yağmacı veya fake adı takılan sözde bilimsel dergilerdeki makalelerin, bilimsel yükseltmelerde dikkate alınmayacağı kararlaştırıldı....
Anadolu’yu sanayileştirmek
Anadolu’nun bazı bölgelerinde hatırı sayılı bir sanayi atılımı var. Büyük fabrikalar açıldı. Fakat Türkiye’nin yerleşme yapısı, büyük kentlere, özellikle İstanbul’a akarak, kökten değiştikten sonra bunlarla Anadolu sanayileşmiş olmuyor. Bizim sanayi sektörümüz dünyanın teknolojik gelişmesinin birincil üretim alanlarında atılım yapamadı. Montaj, tekstil, ev araçları, inşaat, sıradan ilaç ve ambalaj...
Bilimdeki ‘cam tavan’
Hemen her alanda olduğu gibi bilimde de, akademik dünyada da kadın olmak kolay değil. Tarihte çığır açan buluşlar yapsalar bile çalışmaları erkek meslektaşlarına mal edilen, keşifleri erkeklerin gölgesinde kalan onlarca bilim kadını var. Günümüzde bilim kadınlarına karşı önyargılar hayli azalmış olsa da tamamen ortadan kalmış değil. Cinsiyet, etnik köken, din gibi çeşitli ayrımcı faktörler nedeni...
İyi robot, kötü robot
İzleme fırsatını bulduğum bir bilim kurgu filmi (Ex Machina) Turing Testi ile ilgiliydi. Zekâ sahibi makine, bir robottu ve sorgulayıcısı ile bir camın arkasından ancak görsel ve işitsel engel olmadan iletişim kuruyordu. Üstüne üstlük sorgulayıcı genç bir erkek, robot ise kadın idi. Robotun verdiği cevaplardan onun bir “makine” olduğunu ayırt etmek olası değildi. Ancak sorun bununla bitmiyordu. Ün...
Kimlik ile kişilik ya da çeşitlilik içinde birlik
Kültür toplantılarında ben kimlikten söz ettikçe, Aziz Nesin kişilik diye düzeltirdi. Kimlik mi kişilik mi derken, tam uzlaşamadan vedalaştık. HBT’de Doğan Kuban’ın “Batı ile aramızdaki farkı kapatamıyoruz çünkü giydiği elbise ya da aldığı unvan, insanın kimliğini değiştirmiyor” yazısını okurken, insan bilimdeki kimlik-kişilik ikilemini anımsadım. Yanılmak ve eleştirilmek pahasına da olsa, insan, ...
Sentetik DNA = Yeni veri merkezi
Veriyi (data) kartların üzerine delikler delerek kaydetme, 1800’den beri biliniyordu. Fransız Joseph-Marie Jacquard (1752-1834), dokuma işini otomatikleştirmek amacıyla 1801’de delikli kartonlar kullanmayı akıl etti. Zaten makineleşmeye başlamış olan tekstil üretimi, otomasyonla tanıştı. Jacquard’ın buluşu o kadar ilgi çekti ki hükümet, kendisini Paris’te Bilim ve Teknik Kurulu’na davet ederek uyg...