Akademisyen, yazar, çevirmen ve Türkiye'de kadın hareketinin önde gelen isimlerinden Doç. Dr. Şirin Tekeli Bodrum'da yaşamını yitirdi. Bir süredir beyin tümörü tedavisi gören 73 yaşındaki Tekeli'nin hayatını kaybetmeden önce organlarını tıp öğrencilerinin eğitimi için Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'ne bağışladığı öğrenildi. Tekeli'nin bedeni yarın Bodrum'dan getirilerek Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'ne teslim edilecek.
Şirin Tekeli kimdir?
1944 yılında Ankara’da iki felsefe öğretmeninin tek çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Yunus Kazım Köni döneminin önemli bürokratlarındandı. Ankara Kız Lisesi'nin fen bölümüne devam ettiği yıllarda edebiyat ve felsefeye yöneldi. 1961 yılında liseyi bitirdikten sonra döviz sınavını kazanarak Paris'e gitti. Önce Fransızca öğrendi, bir yıl sonra da hukuk eğitimine başladı. Ancak daha sonra şehirdeki politik ortam, terör ve çatışmalar nedeniyle Paris'ten ayrıldı. Lozan Üniversitesi'nde Sosyal ve Siyasal Bilimler okumaya başladı.
1967 yılında öğrenimini bitirip İstanbul'a döndü ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi'nin İktisat Fakültesi Siyaset Bilimi Kürsüsü’ne girdi. Bu dönemde Ahmet Tekeli ile evlendi. 1973 yılında David Easton'un Sistem Teorisi merkezli doktora çalışmasını tamamladı. 1978 yılında kadınların siyasete katılması konusundaki doçentlik tezini bitirdi. Doçentliği sonrasında Fransız hükümetinden burs alarak Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nde (Centre National de la Recherche Scientifique - CNRS) ‘haritalama’ (cartographie) tekniğini öğrendi. Bu merkezdeki çalışmalarında bir yandan Türkiye’nin bütün seçim verilerini bilgisayara işlerken, bir yandan da Jean Ranger ve ekibi ile birlikte ‘şehirde’ seçim sosyolojisi konusunu inceledi. 1980-81 ders yılında üniversitede İstanbul’a uyarlanmış bir siyaset sosyolojisi semineri gerçekleştirdi.
12 Eylül sonrası
1980 askeri darbesi sonrasında kurulan YÖK’ü protesto etmek için, 1981 yılında üniversitedeki görevinden istifa etti. Üniversiteden ayrıldıktan sonra, yazar, redaktör ve çevirmen olarak çalışmaya başladı. Kadınlarla ilgili Eşitlik Politikaları konulu bir araştırma gerçekleştirdi. 1981 yılında Yazarlar Kooperatifi, YAZKO'nun davetiyle feminist yayınları çevirmek üzere bir grubun içinde yer aldı. Bu grup feminizmin terminolojisini Türkçede oluşturmasını sağladı.
1982 yılında Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat adıyla kitap olarak yayınladığı doçentlik tezi, Türkiye'de kadınların politik ve toplumsal alanda marijinalleşmesi üzerine Türkçe yayınlanan ilk kitaptır.
25 kitabı Türkçeye kazandırdı
1985'te Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW-Committee on the Elimination of Discrimination against Women)'nin uygulanmasını talep eden dilekçe kampanyasını, Medeni Kanun reformu mücadelesini başlattı.
1987’deki Aile İçi Şiddete Karşı Yürüyüş ve Kariye Şenliği ile başlayan, 1989'da Mor İğne Kampanyası ile devam eden, genç kadınların, taşralı kadınların, Kürt kadınların katılmalarıyla gerçek anlamda bir toplumsal harekete dönüşen aktivitelerin içinde ve başında yer aldı.
1989'da Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'nın kuruluş çalışmalarını başlattı.
1990'da genç feminist araştırmacıların çalışmalarını bir araya getiren bir derleme olan 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar kitabını hazırladı. Bu kitap Almanca ve İngilizce olarak da yayımlandı.
1997 yılında KA-DER (Kadın Adayları Destekleme Derneği), Anakültür Kooperatifi ve Winpeace -Türk ve Yunan Kadınları Barış Girişimi'nin oluşumunda kurucu olarak yer aldı.
Üniversiteden ayrıldıktan sonra hayatını kazanmak için çeviri yaptı. 2011 yılına kadar, Fransızca ve İngilizce'den çoğu kadınlar ve demokrasi ile ilgili 25 kitabı Türkçe'ye kazandırmıştır.
1996 yılında kendisine Fransa Kültür Bakanlığı'nın Akademik Palmiye Ödülü (Officier dans l’ Ordre des Palmes Académiques) verildi.
