Artık iki haftada bir yazar mısın teklifi gelince ilk düşüncem bu oldu: Yazılarımı sohbet robotu ChatGPT’ye mi yazdırsam? Okurlar anlar mı acaba böyle yapsam? Muhtemelen anlarlar!
Çünkü her insanın belli bir yazım dili oluyor, belli bir üslupla yazıyor, belli kelimeleri seviyor ve kullanıyor. Hatta belli yanlışları düzenli yapıyor. Kullandığı kelimelerden kaç yaşında olduğunu anlıyorsunuz: Mesela, gençler büyük ihtimalle mesela demez; olasıdır ki örneğin derler. Bir mühendis çok kullandığı terimleri konuşmasına serpiştirir, Boğaziçi hocası ise İngilizce terimleri Türkçe ile karıştırır. Buradan yazıyı kimin yazdığını anlayabilirsiniz.
Ya yapay zeka da bunları biliyorsa? ChatGPT’ye belli bir konuyu 150 IQ (dahi), 100 IQ (normal) ve 50 IQ (geri) zeka gibi yazmasını istemişler. Dahi model, üst düzey bilimsel bilgiler kullanarak yazmış; normal model, sokaktaki bir insan gibi anlatmış konuyu; geri model ise, imla hataları ile dolu bir yazı yazmış. Nereden biliyor bunları?
Demek ki daha önce bunun üzerine kaynaklar ile eğitilmiş. Bir akademisyen gibi makale yaz demişler; mükemmel makaleler yazmış, öyle ki, okuyanlar yapay zeka tarafından yazıldığını anlamamış. Hatta bu yüzden, yapay zeka üzerine bir konferans, ICML, yapay zeka tarafından yazılan, ya da yazımında yapay zeka yardımı alınan makale yollamak yasaktır demiş. Sebep olarak, bu konuda politikalar oluşturmadık, onun için kabul edemiyoruz, yeterli bilgiye sahip olunca bu konuyu tekrar değerlendireceğiz demişler. Tabii ki en büyük sakınca, ChatGPT’nin bir yerden kopya çekmesi; intihal yapması. Bu durumda, telif hakkı sorunları doğabilir; bu hukuki durumu çözene kadar yapay zekaya temkinli yaklaşmaları doğal.
Nature’da yayınlanan bir yazıya göre, bu aslında yersiz bir korkuymuş: Tıp alanında ChatGPT’ye yazdırılan 50 özet, intihal tespit yazılımlarından sorunsuz geçmiş: Yüzde yüz özgün bulunmuş. Şimdi tartışılan, eğer yapay zekadan yardım alınacaksa, onun bir yazar olarak yazarlar listesinde yer alıp almayacağı, alacaksa adının, soyadının ne olacağı! Ne günlere kaldık! Şimdiye dek, sahte makale, tez yazdırma servisleri, başka insanlara yazdırılan makaleleri sanki parayı veren yazmış gibi sunuyordu. Bundan sonra bu işi yapay zeka yapacak. Bu işin gevezeliği bir yana; akademide makale sayısına da- yalı yükselme kriterlerini tekrar düşünmenin zamanı geldi geçiyor.
"Bana iyi bir konu bul"
Gelelim Herkese Bilim Teknoloji dergisi yazılarıma: Acaba yapay zeka benim gibi de yazabilir mi? “60 yaşında bir kadın bilgisayar mühendisliği öğretim üyesi gibi yaz” desem? Ya da daha iyisi, Lale Akarun’un yazılarını bul; analiz et, onun gibi yaz desem? Peki, ilgi çekici bir konu bul desem?
Benim en çok zamanımı bu alıyor; bir kere konu bulduktan sonrası kolay. Yapay zeka bu tip şeylerde genelde zorlanıyor: Ne ilgi çeker, ne çekmez, bilecek mi? Ya magazine sardırırsa? Bunu denemeliyim. Ancak maalesef şöyle bir problem var: ChatGPT’nin ana dili İngilizce. Türkçe ile çalışıyor gibi görünse de, siz Türkçe bir soru sorduğunuzda, İngilizce'ye çeviriyor, cevabını İngilizce oluşturuyor ve sonra Türkçe'ye çevirip size sunuyor. Tercümesi henüz pek zayıf. Ülkemizde uzun süredir otursa da hala komik hatalar yapan bir yabancı gibi konuşuyor.
Kayın, dünür, yenge, hala gibi İngilizce'de karşılığı olmayan kelimelerin arasındaki farkları anlamakta zorlanıyor. Bir anne çocuğuna nasıl hitap eder bilmiyor. Bir hikaye yazmış; anne oğluna “aferin oğlum” diyeceğine, “iyi, iş, çocuk” diyor! Çok komik! İyisi mi şimdilik ben kendi yazılarımı kendim yazayım, yoksa okurların alay konusu olabilirim.
Lale Akarun / [email protected]
Bu yazı HBT Dergi 356. sayısında yayınlanmıştır.