Bir yılı daha devirdik. Dile kolay 51 hafta kesintisiz yayınladık Herkese Bilim Teknoloji dergisini. Ekonomik krize, kağıt ve baskı fiyatlarındaki baş döndürücü artışa karşın ayaktayız.
Yazarımız Müfit Akyos’un dergimizle ilgili yaptığı değerlendirme ile başlarsak... Akyos ‘Her hafta 24 sayfalık bir dergiyi bilim, bilgi ve gelecekle dolu dolu okurlarınıza sunmak isteseniz neler koyardınız? Bilimin sonsuz ufuklarında dolaşarak bilimsel, teknolojik, toplumsal konuları en anlaşılır dille ve günceli de izleyerek her hafta yediden yetmiş yediye geniş bir kesimin ilgi ve beğenisine sunmak için bir iddianızın olması gerekir. Bu iddiayı kısaca bilim ve bilgiyi erişilebilir kılmak ve bilim okuryazarlığını yaygınlaştırmak olarak tanımlayabiliriz...’ diyor.
Elinizdeki dergi 353. sayı. 2023’e ve aynı zamanda Türkiye Cumhuriyet’inin kuruluşunun 100. yılına girerken kapağı bir bilim kadınımızın başarısı ile taçlandırmak istedik. Bu ülke topraklarında doğup, yetişmiş, üniversite eğitimi burada tamamlamış Prof. Dr. Bilge Yıldız ABD’de MIT’de yaptığı son derece başarılı çalışmaları ile birçok uluslararası ödülün sahibi. Temiz enerji ve malzeme biliminde çığır açıcı çalışmaları geçen hafta da Rahmi Koç Bilim Ödülü’nün 7.sini alan Yıldız amacını dünyaca iklim ve enerji krizlerine bilime dayalı çözümler üretmek olarak tanımladı. Yıldız’ı hem kişiliği hem de araştırmalarını özetleyerek anlatmak istedik. Özlem Yüzak söyleşiyi yaptı ve yazdı.
Alzheimer’de ezber bozan gelişmeler
Alzheimer çağımızın henüz tam nedeni ve çaresi bulunamamış en yıkıcı ve en yaygın hastalıklarından... Ama son yıllarda hastalığa yol açan etmenlerle ilgili çok çarpıcı bulgulara erişildi: APOE4 adı verilen genetik risk faktörü saptandı. Bunlar hastalığın yakın gelecekte üstesinden gelineceği umudunu güçlendiriyor. Hastalığın nedenini ortaya çıkaran ekipte bir Türk bilim kadını da var: Leyla Akay. O da Bilge Yıldız gibi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) araştırmalarını yürütüyor ve diyor ki ‘Riskli geni taşımak hastalığa yakalanacağımız anlamına gelmez’. Reyhan Oksay kendisi ile söyleşi yaptı.
190 ülkenin katılımıyla gerçekleşen BM Biyoçeşitlilik Konferansı’nı (COP15), gerçekleştiği hafta daha geniş bir şekilde işlemiştik. Montreal’de gerçekleşen konferansın sonunda nihai bir anlaşmaya varıldı. Ve iddialı hedefler belirlendi. Nedir bu hedefler ve ülkeler acaba başarabilecek mi? Batuhan Sarıcan hazırladı.
Toplumsal şizofreninin türleri
Doğan Kuban’ın eski yazılarını sürdürüyoruz. Çünkü bakıyoruz onlar zamansız yazılar ve her daim ilgi çekiyor. Bu yazısında Kuban toplumsal şizofreniyi anlatıyor. ‘Çağdaş dünyanın çok katlı iletişim kurgusu içinde bizim toplum, değişik düzeylerde, şizofrenik yapılar sergiliyor. Kuşkusuz bu sade bize özgü bir durum değil. Türk toplumunun çağdaş dünyanın tahrik eden imgeleriyle karşılaşmasının harekete getirdiği bir dinamizm var’ diyerek...
Özlem Kayım Yıldız’ın yazısı insan zekasının beynin hangi bölgesi ile ilişkili olduğu üzerine. Tanol Türkoğlu ise ‘dijital burjuva’ başlıklı yazısında dijital devrimin akıbetini kripto paralar üzerinden irdeliyor. Bu arada Türkoğlu’nu Dijitalem’i birbirinden ilginç konularla dergimizde.
Transistör sayısal devrimin yapıtaşı olarak biliniyor. Ve bu yıl bu elektronik bileşenin buluşunun 75. yıldönümünü kutluyoruz. Erdal Musoğlu’nun kaleminden. Musoğlu, ‘transistörsüz yani modern elektroniksiz yaşam neredeyse taş devrine dönmekle eşdeğer’ diyor.
İlişkilerde sınırları belirlemenin 5 püf noktası
İnsanlar genelde sınır koymaya pek de yatkın olmayan kişilerle aralarına sınırlar koymaya çalışır. Öyle olunca, birilerinin koyduğunuz sınırları anlayışla karşılamamaları ya da bu süreçte birtakım pürüzler yaşanması hiç de şaşırtıcı olmasa gerek. Peki ne yapmalı? Rita Urgan derledi. Yeni nesil ebeveynlik yaklaşımları ile ilgili yazıyı da Kültür Üniversitesi’nden Cennet Kara Özçalık yazdı.
İnsanların kişilikleri niye farklı? Meraklı’nın Köşesi ilginç konularla karşımızda. Mercan Bursalı hazırladı. Meraklı Çocuk’ta da ‘İnsanlar, başka hayvan ya da bitki türleri olmadan da yaşayabilir mi?’ sorusunun yanıtını bulacaksınız.
Yapay zekâ 2022’yi nasıl geçirdi?
Yapay zekâ çalışmaları her geçen yıl daha etkili sonuçlar veriyor. Geride bıraktığımız 2022’de de biyolojik çeşitliliği koruma çalışmalarından pandemi potansiyeli taşıyan virüsleri tahmin etmeye kadar birçok başarılı sonuç elde edildi. Bakalım yapay zekâ bir yılı nasıl geçirdi. Dergimizde...
Ginkgo biloba, yaşayan en eski ağaç türlerinden biri. Geleneksel Çin tıbbında binlerce yıldır kullanılıyor. Sağlığa yararları bilim ve beslenme sayfasında. Murat Altaş hazırladı.
Ağrı dizimizde bu hafta duygusal ağrılar ve ağrı kesicilerin işlevlerini okuyacaksınız. Ağız kokusuna karşı probiyotik...Alzheimer olan yunuslar.. Azteklerin güneş gözlemlerinin sırrı... Beden sıcaklığımızın nasıl ayarlandığı... Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde.
Köpekler insanlardan çok daha hızlı yaşlanırlar ve bundan dolayı genellikle sahipleri kadar uzun yaşamazlar. Peki köpekler ortalama ömrü kaç yıl? Hayvanlar Dünyası’nda.
Hiç istemediğimiz haber. Dergimizin yayınını sürdürebilmek için fiyatını arttırmak durumunda kaldık. Çok üzüntülüyüz. Satışını 1000 artırabilseydik 10 TL’de kalmayı sürdürebilirdik. Şimdi, hem tamamı ithal olan baskı masraflarının üzerimize yığılması, hem aşırı pahalı gönderi masrafları hem de çalışanların ücretlerinde yapılacak olan düzenlemeler ayakta kalmak için 15 TL’yi zorunluluk olarak bize dayattı.
15 TL’nin karşılığında, büyük bir beyin emeği ile hazırlanmış haftalık 24 sayfalık dergiyi daha kaliteli hazırlamak için söz verebiliriz ancak.
2023’ün ilk sayısıyla yeni yıla merhaba derken, HBT ailesi tüm okurlarımıza daha güzel bir ülke, demokrasi, insan hak ve özgürlükleri ve bilim dolu bir yıl diliyoruz.
HBT’de kalın.. Sevgiyle…
TV.herkesebilimteknoloji stüdyosu hazır
Stüdyomuz hazır. Mali desteğe ihtiyacımız yayına başlayınca da olacak. İlgilerinizi lütfen [email protected] adresine bildiriniz, desteklerinizi TR97 0006 7010 0000 0046 9424 72 HBT Yayıncılık Tic. Ltd. Şrk’i hesap nosuna yatırabilirsiniz..