Çok sayıda bilimsel araştırmaya göre narsisizm, acımasızlık, ahlaksızlık, empati yoksunluğu gibi olumsuz kişilik özellikleri taşıyan insanlara deniyor ve bunlar politika gibi yüksek statü pozisyonlarına daha fazla ilgi duyuyor. Günümüz siyasi liderlerinin kimisinde bu özelliklerin olduğunu yakından biliyoruz. Büyük bir olasılıkla sorun şu: Narsisistik kişilik bozukluğu olan kişilerin politikacı olmasına engel olmak için yeterince sert tedbirler almıyoruz. Peki neler yapılabilir?
Tarihten, özellikle de Antik Yunan’dan çıkarılacak dersler var. Antik Yunan pek çok açıdan aslında acımasız ve vahşi bir toplumdu. Sürekli savaş halindeydiler, kölelik yaygındı ve kadınların kamusal alanda esamesi okunmuyordu. Ne var ki o dönemde Yunan toplumu demokrasi açısından bugünkü modern Avrupa toplumlarından daha ileriydi: Siyasi sistemleri, günümüzün Birleşik Krallık veya ABD’dekinden daha demokratikti. Reyhan Oksay hazırladı.
Cumhuriyet’in 100. yılını geride bırakmak üzereyiz. Müfit Akyos “Bu nasıl 100. yıl?!” diye soruyor ve ekliyor: Cumhuriyet’in ilk yılında, bütün muhalif seslerin yanı sıra, mecliste mebusların, Gazi Paşa’yı karşılayan halkın, grevdeki işçilerin, genel afla salınan mahkûmların, valiliğe şikâyete giden kadın ve çocukların, kısaca her kesiminden halkın ortak sloganı şuydu: “Yaşasın Cumhuriyet!”
Tarihçi, yazar Prof. Dr. Zafer Toprak’ı 3 Haziran 2023 tarihinde kaybettik. Kendisi Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nün kurucu hocalarından birisi olarak son dönem Osmanlı ve modern Türkiye tarihi çalışmalarına iktisat tarihi başta olmak üzere, sosyal ve kültürel tarih bağlamında yeni bakış açıları sunmuş bir akademisyendi. Meslektaşı Prof. Dr. Arzu Öztürkmen insani değerleri, hoca yönü, koleksiyonerliği ve hikaye anlatıcılığıyla Zafer hocayı yazdı.
Bir kenti tüketen, halkını nevrastenik yapan, yaşamı pahalıya mal etmeyi bir marifet gibi gösterenler, gökdelenlerle biraz göz boyayabilirler. Çağdaş metropollerin bilinçsiz kalabalığını kolayca aldatan iki şey var: Gökdelen ve otomobil. Yine bir Doğan Kuban klasiği...
Tanol Türkoğlu bu kez internet televizyon sitelerinin reklam ilişkilerini masaya yatırıyor: “Kendisini üç kuruş kazanacağım diye otomatik reklam algoritmalarına teslim etmiş ana-akım (gazete, dergi) medya kanallarının siteleri. Otuz saniyelik bir video klip formatındaki son dakika habere erişmek için on saniyelik reklama tahammül etme zorunluluğu..."
Prof. Dr. Aziz Sancar’dan 8 maddeli bir öneri
7 Haziran’da Türk Devletleri Teşkilatı’na bağlı Türk Üniversiteler Birliği Rektörler Özel Toplantısı’nda, Semerkant’ta, Nobel ödüllü bilim insanımız Prof. Dr. Aziz Sancar’ın yaptığı önemli konuşmayı yayımlıyoruz.
Aziz hoca “Bilim, adaletin, özgür düşüncenin ve sorgulamanın olduğu ortamlarda yeşerir. Bunu unutmamak ve çocuklarımızı bu ruhla, bu alışkanlıkla büyütmemiz lazım, onlara bu ortamı sağlamamız lazım. Bilimde özgür düşünce çok önemli...” diyor.
Kentlerin dijital ikizleri
Konutları, hastaneleri, parkları, yolları ile yaşadığınız kentin bir dijital ikizinin olduğunu ve bu dijital ikiz sayesinde bir şehrin bugünü ve geleceğini kolay bir şekilde yönetilebildiğini düşünün. Bu bir bilim kurgu değil. Siz o dijital dünyanın içinde yaşamayacaksınız ama kentin olası sorunları hızlı bir şekilde çözüme ulaştırabileceksiniz.
Kentleşmeye ve kentliliğe bağlı sorunların giderek arttığı günümüzde bir kente ve orada yaşayanlara doğru planlama ve hızlı çözümler üretebilmek son derece önemli. İşin anahtarı ise o kentin dijital ikizinin çıkarılmasında yatıyor. Akıllı şehir yaklaşımını güçlendirmek ve yaygınlaştırmak için 42 yıldır bilişimin gücünün kullanan SAMPAŞ Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Şekip Karakaya ile kentlerin dijital ikizlerinin çıkarılmasının önemini konuştuk. Özlem Yüzak’ın söyleşisi.
Webb teleskopundan çığır açıcı yeni bilgiler: James Webb Uzay Telekopu’ndan gelen yeni verilerin ışığında evrenimiz tahminlerimizden iki kat daha yaşlı olabilir. Evren 13.7 milyar değil, 26.7 milyar yaşında. Bu durumda astronomi ve astrofizikte yaygın olarak kullanılmakta olan kozmolojik modelin güncellenmesini gündeme taşıyor.
Telgrafı Atatürk gibi kullanmak!
Amerikalı istihbaratçı gazeteci Brown, Chicago Daily News gazetesine gönderdiği bir telgrafta şu bilgileri aktarıyor “Bu geceki kadar iyi işleyen bir telgraf şebekesi ömrümde görmedim. Yarım saat içinde Erzurum, Musul, Diyarbakır, Samsun, Trabzon, Ankara, Malatya, Harput, Konya ve Bursa hepsi birbiriyle haberleşme halindeydiler. Bütün bu yerlere ulaşan telin bir ucunda Mustafa Kemal oturuyor, öbür ucunda da bu şehir ve kasabaların askeri kumandanlarıyla mülki idare amirleri bulunuyordu.” Tınaz Titiz Atatürk’ün nasıl düşündüğü konusunda, yaygın inanışları dışında, çok farklı bir sonuç çıkartıyor yazısında.
Yaz aylarının mucizevi meyvesi: Karpuz
Karpuzun %92’si sudan oluşsa da bu ferahlatıcı meyvenin içinde bolca besin maddesi de mevcut. Her ısırığınızda aslında önemli miktarda A, B6 ve C vitamini, bolca likopen, antioksidan ve amino asit almış oluyorsunuz. Hatta karpuzda az da olsa potasyum bile var. Bilim ve Beslenme’de. Rita Urgan hazırladı.
Kavruluyoruz... Aşırı sıcak hava dalgalarının arkasında ne var?
Aşırı sıcaklıklar, ülkemizle birlikte tüm Avrupa’yı kavuruyor. Bazı şehirler, ilk defa 40°C’nin üzerini gördü. Bu durum, bir yanda insan sağlığını tehdit ederek erken ölümlere yol açıyor; öte yanda kuraklıklar mahsulleri, yangınlar ise ormanları mahvediyor. Peki bu yılki aşırı sıcaklıkları yönlendiren faktörler neler? Batuhan Sarıcan hazırladı.
Davranışın nörobiyolojik temelleri... Peki bu kişilerarası ilişkilere nasıl yansıyor? Son yıllarda nörobiyoloji ile ilgili çalışmalar, ayna nöronların buluşu ile kişilerarası ilişkide empatiyi anlamamıza olanak sağladı. Kültür Üniversitesi’nden Rahime Atakoğlu Yılmaz kaleme aldı. Mustafa Çetiner’in yazısı kanser ve kırmızı et tüketimi ilişkisi üzerine.
Sivrisinek kabusu... Hangi yöntem en etkili? Bazı alışkanlıklarınızı değiştirmeyi denemek veya bazı önleyici yöntemleri kullanmaya başlamak sizi sivrisineklerden koruyabilir. Hayvanlar Dünyası’nda.
Kahvenin beyin güçlendirici etkisi
Bireyler kahve içtikten sonra dış uyaranlara karşı daha duyarlı ve dikkatli oluyor. Kahvenin bazı etkilerinin tek başına kafeinle de ortaya çıktığı göz önüne alındığında, diğer kafeinli içeceklerin de benzer etkileri paylaşabileceği varsayılıyor. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Buse Çağla Arı’nın yazısı.
Ateş bize niye çekici gelir? Meraklı’nın Köşesi’nde… Beynimiz elektromanyetik dalgaları algılar mı? Mercan Bursalı’nın hazırladığı Meraklı Çocuk’ta.
Nilgün Özbaşaran Dede bilimde son araştırmaları özetlediği Araştırma Gündemi, Ergun Akleman ve Tayfun Akgül bilime mizah katmaları ile tabii her zamanki gibi bizlerle. Hakan Karabacak satranç köşesi, Ersin Tezcan bulmacaları ile...
Her zaman bilimde ve HBT'de kalın. Dostlukla.
