Uzay hızla daha erişilebilir hale geliyor. Gelişmekte olan ülkeler, özel şirketler, hatta öğrenciler bile uzay aracı fırlatabiliyor. Asteroit madenciliği, Mars'a astronot gönderme, devasa küresel uydu grupları inşa etme ve hatta uzaydan Dünya'ya güneş enerjisi ışınlama projeleri de sürüyor. Uzayda ekonominin şekillendirdiği büyük bir değişimin eşiğindeyiz.
Farkında olalım veya olmayalım hemen hepimiz uzay teknolojilerini kullanmaktayız. Uzaydan gönderilen TV sinyallerini izliyor ve arabalarımızda uydu radyoları dinliyoruz. Askeri uygulamalardan Uber'e, telefonlarımıza kadar mevcut uydu ağına dayanan GPS’i kullanıyoruz. Müfit Akyos Yeni Uzay Ekonomisi’nin boyutlarını, hangi ülkelerin neler yaptığını ve bu alandaki fırsatları anlattı.
Uydu sistem mühendisi Dr. Egemen İmre ile Batuhan Sarıcan’ın söyleşinin devamı bu sayıda. ‘Uydular insanlığın geleceği için kritik önemde’ diyen İmre Türkiye’nin bu alanda yaptıklarını anlatıyor. “2000 yılı civarında başlattığı uydu sektöründe çok büyük adımlarla ilerledi ama sürdürülebilirlik ve planlılık alanındaki eksikler nedeniyle gelebileceği yerin de uzağında kaldı” vurgusunu da yaparak tabii.
OpenAI geçtiğimiz günlerde yeni bir algoritma ya da yapay zekâ hizmetini daha tanıttı. Adı SORA. Dall-E’ye benzer bir yapıda. Tek farkı şu: SORA metinden görsel üretmek yerine metinden video klip üretiyor. Tanol Türkoğlu ”Şimdi yeni bir yakınsama sürecine giriliyor! Bu kez kara delik rolü yapay zekaya geçiyor. Ancak yakınsanan şeyler cihazlar değil de insan becerileri. Yapay zekâ hangi becerileri kazanırsa o becerileri gerektiren işlerde insana gerek kalmayacak. Reklamcılar, filmciler, fotoğrafçılar, modeller…” diyor.
Parti=Parça, Parçalanma demek; peki hepimizi birleştiren ne var?
“Türkçe'de namus sözcüğü yoktur. Namus Arapça. Biz Arapça'yı Kuran yoluyla öğrendiğimize göre demek Kuran’da namus kavramı var. Fakat sözlüğe bakınca ‘namus’ kanun ve ırz anlamı taşıyor. Türkçesi ise ‘doğru’. Bizim için namuslu olmak doğru olmak demek. Bu konuya nereden geldim? Diyojen gibi lambayla namuslu adam arıyorum. Okuyamadığım gazetelerin başlıklarına bakıyorum. Savcı ve hakimlerin maaşlarını arttırmışlar. Bunu yapanların adalet sevgisi göz yaşartacak mertebede! Doğan Kuban’dan..
Komplo teorilerine kimler inanıyor?
Son yıllarda komplo teorilerine inanma eğilimi giderek artıyor. Bu eğilimin zeka ile bir bağlantısı olmadığını ortaya çıkartan bilim insanları, düşünme tarzının daha etkili olabileceğine işaret ediyor. Rita Urgan derledi.
Sağlık için her gün bir avuç fındık… Son yıllarda yapılan çok sayıda araştırmalarda da sağlıklı beslenmek, kalp-damar ve kanser gibi birçok kronik hastalıklardan korunmak için günde 28-30 gram (bir avuç) fındığın tüketilmesi önerilmekte. Prof. Dr. Mehmet Pala’nın yazısı.
1920’lerde beyaz baston, 1930’larda ise görme engellilerin okuyabilmesini mümkün kılan Braille alfabesi büyük bir devrimdi. Bu gelişmelerden tam 100 yıl sonra, yapay zeka tabanlı teknolojiler sayesinde 2023’ün görme engelliler açısından yine devrimsel bir yıl oldu. Beyaz bastondan akıllı bastona… Telefonla görme deneyimine evrildik… Microsoft Türkiye öncü oldu, engellilerin hayatını kolaylaştıran yapay zeka teknolojilerini tanıtıldı.
İklim krizi ile savaşımda umut ışıkları var
2023 yılı, bilindiği gibi kaydedilen en sıcak yıl oldu. İlk kez, küresel ısınma eşiği olan 1.5°C bir yıllık süre boyunca aşıldı. Yıkıcı su baskınları, Libya, Brezilya ve Şili’de büyük zararlara yol açtı. Kuraklık ve aşırı sıcaklık, Kanada, Yunanistan, İtalya ve Havai’de afet boyutunda orman yangınlarını tetikledi. Küresel ısınmaya yol açan gazların salımı ise yeni bir zirve yaptı. Erdal Musoğlu’nun kaleminden.
İnsan bedeninin gizemleri yeni yazı serimiz. Geçen hafta başladık. Bu hafta konu, kan grubumuz sağlığımızı nasıl etkiliyor?
Sherlock Holmes, Prof. Dr. Joseph Bell ve inspeksiyonun gücü: BAU Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Okan Toygar’ın ilginç bir yazısı, görmek başka gözlemlemek başka.
Siyanüre hayır!
Erzincan’ın İliç ilçesinde altın madeninde meydana gelen facia ile sarsıldık. Evet altın tarih boyunca hep gündemde. Ama çevreye ve insana zarar vermeden çıkartılması da..Altın işlemede siyanür madenciliğine yönelik yasakları uygulayan ülkeler var. Altın madenciliğinin 200 yılı Grafik Bilgi’de. Konuyu farklı boyutları ile sürdüreceğiz.
Bataklıklar... Ormanlardan çok daha fazla karbon depoluyorlar. Kurutulan bataklık topraklarındaki aşırı karbondan türeyerek havaya ulaşan CO2 miktarı Almanya’da 10 adet 1000 MW‘lık kömür santralinin 1 yılda havaya saldığı kadar çok! Türkiye’de durum ne? Yüksel Atakan yazdı.
Şişirilebilir protez penisin mucidi Berish Strauch geçtiğimiz haftalarda yaşama veda etti. Bilim Tarihi’nde.
Meraklılarda bu hafta
Üşüyünce niye titreriz? Meraklı Çocuk’ta. Elim ayağım niye hep soğuk? Endişelenmeli miyim? Meraklı Büyükler'de. Mercan Bursalı üşüme konusunu farklı boyutlarla ele alıyor.
Yüzüklerin efendisi… 2001 yapımı bu önemli filmde perspektifin ölçeği etkisi 2 mimar gözünden anlatılıyor. Kültür Üniversitesi’nden Levent Öztürel ve Doç. Dr. Yasemin Erkan Yazıcı’nın yazısı.
Hayvanların da insanlar gibi evcil hayvanları var mı? Hayvanlar Dünyası’nda…
Arnavutluk’ta devasa bir hidrojen rezervi keşfedildi. Fazladan uzuvlar ve 6. parmağın sebebi bulundu… Hava kirliliği çiçeklerin böcekleri bulmalarını zorlaştırıyor… ALS’ye karşı yeni bir etki maddesi bulundu. Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.
Yeni doğan bebeklerde gözyaşı olmadığını biliyor muydunuz? Bilgi Küpü’nde.
***
Evet, bir HBT’yi daha size emanet ettik. Basılı dergi gazete çıkarmak o kadar zorlaştı ki! Dağıtım şirketi, satılmayan veya bir tane satılan onlarca noktaya ekonomik nedenlerle dergi dağıtımını durdurdu... Şüphesiz bu karar satışımızı olumsuz etkileyecektir. Web sitemizde, HBT’nin Türkiye’de nerelerde dergi dağıtıldığının listesini yayımlıyoruz adresleriyle birlikte, lütfen oradan izleyin ve bayilerinizde dergi bırakmayın.
Sevgilerimizle.
