Şeker karaciğer yağlanmasına mı neden oluyor?

Sağlık Son Dakika Bilim
Şeker karaciğer yağlanmasına mı neden oluyor?

Çok fazla şekerin sağlığa zararlı olduğu aslında uzun süreden beri biliniyor. Çünkü yüksek kalorili şeker aşırı kiloya, diyabet ve kalp-dolaşım hastalıklarına yol açabiliyor. Bu özellikle de früktoz için geçerli. Çünkü früktoz karaciğerde kolayca yağa dönüştürüldüğü için, karaciğeri yağlanması ve kan yağı değerlerinin yükselmesine neden olduğu gibi kalbe de zarar veriyor. Hatta bağırsak kanserine bile yol açabiliyor. Peki ama ne kadar miktarda şeker zararlı olabiliyor?

Zürich Üniversitesi’nden Bettina Geidl-Flueck bu sorunun yanıtını bulabilmek için 94 sağlıklı erkeğe 7 hafta boyu çeşitli şeker türleri içeren tatlı içecek içirdiler. Bu içeceklerde yaklaşık olarak 80 gram früktoz, glukoz veya sakaroz bulunuyordu. Günde 80  gram şeker, 0,8 litrelik bir limonata içinde bulunan şeker miktarına denk geliyor. Araştırmacılar kan örnekleri ve içeceklere eklenen izotop işaretleyicisinin yardımıyla karaciğerdeki yağ asidi ve yağ metabolizmasının ne miktarda olduğunu ölçtüler. Katılımcıların, kontrol grubunda tatlı içecek tüketmeyenlerden daha fazla kalori almamalarına rağmen, karaciğerlerindeki yağ üretimin önemli ölçüde arttığı görüldü. Ancak bu sadece früktoz ve sakaroz grubu için geçerliydi. Bu şeker türlerinden az miktarda alınması halinde bile karaciğer metabolizması değişerek daha fazla yağ asidi üretmeye başladı. Früktoz grubunda karaciğerdeki yağ üretimi glukoz grubu veya kontrol grubundakine kıyasla iki misli fazla, üstelik de bu durum son şeker tüketiminden on iki saat sonra bile kendini gösteriyor. Oysa saf glukoz tüketiminde yağ üretiminde herhangi bir değişim yaşanmıyor.

Sürpriz bir şekilde sakarozun yani mutfakta kullanılan toz şekerin, yağ üretimini saf früktozdan bile daha fazla uyardığı görüldü. Araştırmacıların tahminlerine göre bu şekerlerin bir arada kullanılması yağ metabolizma üzerinde daha fazla etki yapıyor. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de früktozun karaciğer metabolizmasında metabolik bir devreyi değiştirerek, karaciğere daha fazla glukoz aktarılmasına neden oluyor. Her hücrede yakılması gerekirken büyük bir oranda karaciğerde normal olarak özümlenerek, yağa dönüştürülüyor. Araştırma, birçok içeceğin veya tatlı yiyeceğin sakaroz veya früktoz, glukoz ve mısır şurubu gibi tatlandırıcıların karışımıyla işlenmiş olması nedeniyle bu ürünlerin tüketilmesinin ne kadar zararlı olduğunu bir kez daha ortaya koymuş oldu. Dünya Sağlık Organizasyonu günde 25-50 gram şekerden fazlasının tüketilmemesini öneriyor.


Kaynak