Her şeyi bilen robota doğru

Öne Çıkanlar Teknoyaşam Toplum
Her şeyi bilen robota doğru

Yemek yapabilen, bahçedeki otları temizleyen, çamaşırları asabilen ve evdeki hastaya yemek yedirebilen yani kısaca her şeyi yapabilen bir robot düşünün. Bu tür robotları ancak bilim kurgu filmlerinde görebiliyoruz şimdilik. Fakat bu vizyon yakında hayal olmaktan çıkabilir. Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü’nden (ETH Zürih) Yulia Sandamirskaya, tam da böyle bir robot üzerinde çalışıyor. Günümüzde kullanılan robotlar sadece tek bir görevi yerine getiriyorlar. Örneğin otomatik olarak yerleri süpüren veya silen robot süpürge ya da evin içinde dolaşarak insanları eğlendiren Zenbo robotu gibi.

Fakat bir robotun çeşitli görevleri yerine getirebilmesi için daha fazla şey bilmesi gerekiyor. Mesela bir mekandaki çeşitli objeleri tanımayı öğrenerek komut üzerine doğru olanı kavramak gibi. Bu örneğin robotun, mavi cep telefonu ve sarı tornavida arasındaki kırmızı elmayı bulup, isteyen kişiye verebilmesi anlamına geliyor.

Kafadaki bir kameranın görüntü alması ve doğru elmanın bulunduğu yerden alınması arasındaki etkileşim yani üçboyutluya dönüşüm pek de kolay bir görev değil ve şimdilik sadece basitleştirilmiş laboratuar koşullarında işlemekte diyor Sandamirskaya. Oysa gerçek çevre, gürültülü ve karmaşıktır üstelik değişkendir de. Robot bu koşullarda da belki de daha önce hiç görmediği bir objeyi tanıyıp, bununla insanlara zarar vermeyecek şekilde hareket edebilmeli.


Görme ve davranma arasındaki bilişsel süreçleri iyileştirmek için araştırmacılar çocukların ve insansı maymunların davranışlarını inceliyorlar. Gözlemlenenler daha sonra matematiksel modellere çevriliyor ve makinenin donanımına aktarılıyor. Diğer bir seçenek de nöronların etkinliklerini kaydedip, matematiksel olarak betimlenmesi.

Sandarmirskaya ile çalışan ekibin amacı, insanların ve insansı maymunların davranışlarından esinlenilerek geliştirilen bilişsel robotlar üretmek. Bunun için de bir tür nöronsal yapı oluşturulmakta. Bunlara hatalardan öğrenme yetisi de dahil. Mesela robot bir koltuğa ikince kez çarpmayacak. İşlemci öte yandan başarılı hareketleri de kaydetmeye ve bu hareketleri geliştirmeyi de öğrenecek. Tıpkı biyolojik sistemler gibi makine pozitif örnekleri, “yararlı reaksiyon görevleri” olarak kaydedecek ve sistemi her yeni deneyimden sonra güncelleyecek. Bilim insanları bu yüzden hem çevreyi hem de görevleri adım adım daha karmaşık hale getirmeye çalışıyor.

Bir robotun yaşamımızdaki tüm görevleri yerine getirebilmesi Sandamirskaya’ya göre beş ila on yıllık bir çalışma gerektiriyor. Henüz çözümü bulunamayan çok sayıda zorluklar var çünkü. Örneğin robotun bir hastayı küvetten dışarı çıkarabilmesi öte yandan da bir meyveyi koparabilmeyi öğrenmesi çok zor.

Kaynak: http://science.orf.at/stories/2781499/