Türk bilimciler yayın ve atıf sayılarını artırmayı sürdürüyor

21 Eylül 2017

H-başarım sayısına göre yeni Nobel görüntüsü var...

HBT Dergisi bağımsız yayın hayatına girmesiyle Türk okurlar kaliteli bir bilim dergisini doya, doya okuma imkânına kavuştu. Derginin yayın hayatını istediğiniz düzeyde devam ettirmesi siz okuyucuların desteği ile mümkün olacağı açıktır. Bu nedeni unutmadan bilim sevdalılarının dergiyi tanıtmalarını, satım ve dağıtımına yardımcı olmasını diliyorum.

HBT Dergisi danışmanı Orhan Bursalı dostum Türk bilimcilerin yayın performanslarını güncellememizi rica ettiğinde memnuniyetle kabul ettim. Çünkü 2005 yılından bu yana yayınladığımız başarım listesinin hep başında verdiğimiz N. Carolina Üniversitesi'nde çalışmalarını sürdüren Prof. Aziz Sancar 40 yıllık sistematik çalışma ve buluşlarıyla dünyanın en prestijli ödülünü hem de Kimya Nobel bilim ödülünü 2015 yılında aldı.

2009 Mayıs ayında bu başarısıyla yakında Nobel ödülü almasını beklediğimizi yazdığımızda "Nobel bilim ödülü h-sayısına bakılarak verilmiyor" diye bizim kinayeli dikkatimizi çekmişlerdi. Şüphesiz, "h- sayısı çok yüksek, şu bilimciye Nobel verelim" denmiyor, ama h-sayısının yüksekliği de bilim insanının yaptığı çok iyi bilimsel çalışmalara Nobel için de bir işaret sayılıyor.

Aziz Bey sadece Nobel ödülü almakla kalmadı, gururumuzu okşadığı gibi ülkemizdeki 2 gezisi sırasında konuşmalarıyla ve verdiği mesajlarla bilime bakışımızı olumlu etkiledi. Kazandığı ödül paralarını başta kadınlar olmak üzere bilim yapanların hizmetine sunma cömertliği yanında Nobel Madalyasını da Atatürk'e sundu. Tüm milletinin ülkemizin büyüklüğü ve birliği-dirliği mesajlarıyla da kamu oyunu etkiledi. Kendini candan kutluyor ve diğer bilimcilerimizin de Sancar yolunda başarılarını NOBEL ödülü ile taçlandırmalarını diliyorum.

h>20 olan 438 bilimci (Listeyi görüntülemek için tıklayın)

Başarım tabloları oluşturmada yine ISI Web of Science (WOS) veri tabanlarını esas aldık. Ancak WOS yeni versiyonunda yayın analizi yazılımlarını değiştirdiğinden, başarım, çalıştığı kurumlar, konu ve gruplar olmadığından verdiğimiz bilgilerde hatasız liste oluşturmamız zor oldu. Mutlaka hatamız olmuştur, bu hatalarımızı daha çok bilimciler lehinde olacak şekilde vermeyi tercih ettik.

Her yazımızda vurguladığımız gibi bu işi hatasız, ancak bilimcinin kendisi yapabilir. Listelerde toplam yayın sayısı, en yüksek üç atıf sayısı, toplam atıf sayısı, self dışı atıfları toplamı ve h-sayılarını verdik. h-sayısına göre listelerini oluşturduk ve h>20 olan 438 kişinin yayın analizini listeledik.

h>40 sayısı 96 bilimci

h>40 olan, yani evrensel düzeyde başarılı Türk bilimcilerimizin sayısı 96'ya ulaşmıştır. Bu bilimcilerimizin 36'sı halen çalışmalarını yurt dışı araştırma kurumlarında sürdürürken, 60'ı ülkemiz üniversitelerinde çalışmaktadır.

Yurt dışındaki başarılı bilimcilerimiz de çok sayıda ülkemiz bilimcilerini araştırma projeleri ile ekiplerinde çalıştırıyorlar. İster yurt dışında, ister yurt içinde çalışsınlar Türk bilimcileri yayın sayılarını artırmaları yanında, atıf sayılarını daha çok artırdılar.

Atıfların daha çok artmasında Web of Science de taranan dergi sayısının yeni kurulan Emerging Science Index veri tabanı ile artması da etkili oldu.

Yalnız geçen yıl bir makalemizde ayrıntılı yazdığımız gibi CERN’de projelerde çalışan fizikçilerimizin atıf sayıları ülkemizdeki yüksek atıflı ve h>40 olan 60 bilimcimizin 27'si CERN ortak çalışanı fizikçi olup, yurt dışı adresli 36 kişinin de 6'sı CERN ortak çalışanı grubundandır. h> 40 olanların 33’ü CERN çalışanıdır.

Bunların toplam atıfları 9-18 bin, yayın sayıları da 300-600 arası değişmektedir. Yurt dışında yaşayan genç bir bilimcinin (Eda Yıldırım) yayın sayısı 1138’dir. Ancak makalelerinde yazar sayısı çok yüksek olduğundan, bu bilimcilerin yüksek atıflar alan makalelerin her birinin kendi atıfı gibi göstermesi ciddi tartışmalıdır.

h-listesi: Listenin başında h=101 olan Nobel ödülü tek Türk Aziz Sancar yer almaktadır. Onu h=95 ile Kamil Uğurbil izlerken, 3-4 ve 5. sıradaki bilimcilerin h-sayıları 85-84, yani Nobel'e en yayın 3 bilim insanımızdır.

Bunların hem toplam atıf sayıları (Hadis Morkoç toplam 1322 yayın ve bunlara 43.171 atıfla ve tek bir makalesine 5725 atıfla 3 alanda liderdir) 39 bin, hem self dışı atıf sayıları (Hotamışlıgil 42.103 self dışı atıfla) Nobel'e çok yakındır. Bu 3 bilimcimizin hem toplam atıfları, hem self dışı atıfları Aziz Sancar'dan daha yüksektir.

Özbay ve Soylak

Ülkemizde çalışanlar arasında tek başına bir tek yayınına 2300 atıf alan Ekmel Özbay bu alanda bir rekor kırmıştır. Bu makalenin ortak yazarı M. Soylak yayınlarına 15 ülke bilimcileri tarafından toplam 16.870 atıf ve self dışı 13.101 atıf alarak h=75 değeri ile ülkemizde en yüksek h-değerine ulaşan genç bir bilimcimizdir.

Patent sayısı da artıyor, tek eksiğimiz bunların değere dönüşmeden kalması. Sadece ülkemizde değil ABD ve AB nezdinde de patent başvurusu arttı. Yani teknoloji üretimini de bir şekilde başlatıp hızlandırmamız şart.