Ulusal IQ mu yoksa kişisel IQ düzeyi mi daha önemli?

Öne Çıkanlar Toplum
Ulusal IQ mu yoksa kişisel IQ düzeyi mi daha önemli?

Farklı ülkeler bağlamında, ülkelerin ortalama IQ düzeylerinde bir puanlık bir değişim, kişi başına gelirde %6’lık bir artışa denk geliyor.. Ama kişiye bunun getirisi ise bir puan artış. IQ’nün toplumsal yararı çok.. Zeki toplulukların işbirliğine daha yatkın olmalarının bir nedeni onların genelde daha sabırlı olmaları...

Bugüne kadar genellikle kişilerin zeka katsayısı diye bildiğimiz IQ ile uğraştık. Peki bir de ulusal IQ düzeyini de dikkate alırsak, hangisi daha önemli? Bir araştırmacının yazdığı Arı Kovanı isimli kitap bu önemli sorunu tartışmaya açtı.

Sizce hangisi önemli?! Şu kadarın söyleyelim: Bir kişi için IQ puanı, kişi başına gelirde %1’lik bir artış demek! Ama ülkeler bağlamında ulusal IQ düzeyinde bir puanlık bir değişim, kişi başına gelirde %6’lık artışa eşit! Yani anladınız!


Zekânın bir önem taşıdığı, kişinin okulda, iş yerinde ve yaşamdaki başarısını etkilediği bilinen bir gerçek. Onlarca yıllık araştırmalar da bu gerçeği destekliyor. Peki, ya kişisel zekâ düzeyiniz içinde yaşadığınız ülkenin ortalama zekâ düzeyi yanında pek bir önem taşımıyorsa? George Mason Üniversitesi ekonomi uzmanlarından Garett Jones  Hive Mind: How Your Nation’s IQ Matters So Much More Important Than Your Own (Kovan Aklı: Ulusun IQ Düzeyi Neden Kişisel IQ Düzeyinden Daha Önemli) başlıklı yeni kitabında bu duruma “IQ ikilemi” adını veriyor.

Kitabında ulusal IQ düzeyindeki ufak farklılıkların ülkeler arasındaki eşitsizliklerin bir çoğunu açıklayabileceğine dikkat çeken Jones, bu ikilemi meslektaşı W. Joel Schneider ile birlikte IQ ile gelir düzeyi arasındaki bağlantıyı araştırdığı sırada farketti. Ülke içindeki IQ ile gelir düzeyi arasında görünürde pek de çarpıcı olmayan bir ilişki söz konusuydu. Bir IQ puanı, kişi başına gelirde % 1’lik bir artışı beraberinde getiriyordu.

Gelgelelim, farklı ülkeler bağlamında IQ düzeyinde bir puanlık değişim kişi başına gelirde %6’lık bir artış anlamına geliyordu. Gelir kestiriminde içinde yaşadığınız ülkenin IQ düzeyinin kendi IQ düzeyinizden daha büyük bir önem taşıması nedendi?

Bireyden çok ulusu etkileyen unsur

“Bir unsur görünürde bireyden çok ulusu etkiliyorsa, o zaman bu unsurun yol açtığı birtakım olumlu yan etkileri de olabilir,” diyen Jones ruhbilim, ekonomi, işletme ve siyasal bilimler gibi dallarda yapılan kapsamlı çalışmalardan, özellikle de büyük araştırmaların bir araya getirildiği meta çözümlemelerden yararlanarak bu sonuca ulaştı. Ulusal düzeyde zekâ ve bilişsel beceri, söz konusu  “olumlu etkileri” yüzünden, bireysel zekâ ve bilişsel beceri düzeyine kıyasla çok daha önemli bir yere sahipti.

Ölçünleştirilmiş sınavlarda daha başarılı olan kişilerin genelde daha sabırlı, işbirliğine daha yatkın ve bellekleri çok daha güçlü insanlar oldukları görülüyor. Sonuçta, sınavdan alınan puanlar yükseldikçe bir toplumda çağdaş ekonominin karmaşık yapısıyla başa çıkabilmek için gerekli olan bu ve buna benzer başka özellikler de giderek yaygınlaşıyor.

Dahası, çevremizde daha sabırlı, bilgili ve işbirliğine yatkın insanların sayıları arttıkça bizlerin bu tür özellikleri benimsemesi de çok daha kolay oluyor. Bir başka deyişle, her ulusun işçi arıları o ulusa özgü bir güce sahip olan bir “kovan aklı” üretiyorlar. Bu kovan oluşur oluşmaz her bireyin kendi yaşamı üzerinde yarattığı etki de çok ufak oluyor.

Daha sağlıklı beslenme ve eğitimin etkisi

Jones, daha sağlıklı beslenme ve eğitimle IQ düzeyinde bir yükselme sağlanabileceğine, bunun da tasarruf oranlarında bir artışa, daha üretken ekiplere ve daha verimli bürokrasilere yol açacağına dikkat çekiyor. Tasarruf oranları yüksek olan ülkelerde iş yatırımına olanak tanıyacak fon miktarı da genelde daha yüksek oluyor.

Jones’a göre, zekâ ayrıca toplumdan yana davranışları körüklüyor.  Sudeep Sharma, William Bottom ve Hillary Elfenbein tarafından yapılan araştırmalardan çıkarttığı sonuçlar şöyle:

* daha yüksek bir zekâ düzeyi karşılıklı kazanma fikrini, destekliyor ve toplum açısından olumlu türde davranışları körüklüyor.

* Zekân toplumdan yana davranışları körüklüyor.

Jones bu durumu şöyle açıklıyor:

Savaş yerine uzlaşma

Savaş başlatmak yerine uzlaşma sağlayabilen, ekonomik pastadan daha büyük bir dilim kapmak yerine pastayı büyütmenin bir yolunu bulabilen siyasal önderlere gereksinmemiz var. Dahası, politikacılar işbirliğinden ender olarak yararlanırlar. İşbirliğinin çoğu yararları tüm ulus içinde dağılıp yok olur... Tümünde olmasa bile, kimi uluslarda zeki topluluklar işbirliğine çok daha yatkın olurlar.

Zeki toplulukların işbirliğine daha yatkın olmalarının bir nedeni onların genelde daha sabırlı olmalarıdır. Sabırlı insanlar kendi saygınlıklarını daha çok önemsedikleri gibi, işbirliğini olağan bir davranış biçimine dönüştürmenin uzun erimde sağlayacağı yararlara da daha çok önem verirler.

Kısacası, bireyler için pek bir anlam taşımayan IQ ölçümü puanlarının ulusal bağlamda çok çarpıcı farklılıklar anlamına gelebileceğini tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriyor kitap.

IQ düzeyini ister işin türünü değiştirerek, ister kurumsal gelişmelerle ya da daha özgür göç koşullarıyla yükseltsek de, içinde bulunduğumuz ve küresel eşitsizliğin dev boyutlara ulaştığı bu dönemin insan tarihi açısından kısa bir mevsim olarak kayda geçmesi, ancak ve ancak IQ düzeyinin küresel çapta arttırılması durumunda olası kılınabilir.

Derleyen Rita Urgan, kaynak https://iq-research.org/en/page/average-iq-by-country, WEF, World Economic Forum/9 Aralık 2015

 

WEF-GDP-HumanCapital

 

Kişi başına ulusal gelirle I: katsayı arasındaki ilişkiyi gösteren grafik. Türkiye ortalarda yer alıyor. https://iq-research.org/en/page/average-iq-by-country, adresinde ise Türkiye 90 IQ puanına sahip. Listede ülkeler sıralamasına da bakılabilir.