Yoksa dinozorlar, dondurucu soğuklar yüzünden mi yok oldu?

Öne Çıkanlar Yaşam Bilimleri
Yoksa dinozorlar, dondurucu soğuklar yüzünden mi yok oldu?

Dinozorların yaklaşık olarak 66 milyon yıl önce yok oldukları biliniyor ama tam olarak niçin tükendikleri ve bu yok oluşun ne hızda gerçekleştiği yıllardan beri tartışılıyor. Bazıları dünyaya çarpan Chicxulub asteroitini, diğerleri Dekkan Trapp volkanın püskürmesini sorumlu tutuyorlar. Diğer bir grupsa ikisi birlikte etkili olmuştur diyor.

Dinozorların bu olaylardan önce tükenmeye başlamış olabilecekleri veya aniden yok oldukları da tartışılanlar arasında. Potsdam İklim Sonuçları Araştırmaları Enstitüsü’nden (PIK) ve ekibi, Tebeşir devrinin sonundaki asteroit çarpmasının iklim ve dolayısıyla da yaşam dünyası üzerinde ne gibi etkiler yaptığını ayrıntılı bir şekilde incelediler.

Bu çalışmada ilk kez atmosfer, okyanus ve buz için güncel iklim tahminlerinde de kullanılan birleştirilmiş bir iklim modelinden yararlanılmış. Sonuca göre toz, yangın veya tsunami gibi kısa vadeli etkilerden çok çarpışmanın uzun vadeli iklim sonuçları etkili olmuş. Çünkü çarpışma sırasında çok büyük miktarlarda kayaç buharlaşmış ve bu süreçte çok sayıda kükürt içerikli partikül açığa çıkmış.


Ve bu sülfat aerosolleri iklimi bugüne dek tahmin edilenden çok daha fazla soğutan bir sis perdesi oluşturmuşlar atmosferde. Böylece yıllık ortalama sıcaklık en az 26 derece birden düşmüş ve üç ila on altı yıl boyu donma derecesinin altında kalmış. Karşılaştırma için: Buz devirleri sırasında bile küresel ortalama sıcaklık sadece beş ila altı derece düşmüştür. Oysa simülasyonlardan anlaşıldığı üzere, Tebeşir devrinin sonlarında tropikal bölgelerdeki ortalama sıcaklık bile 27 dereceden beş dereceye düşmüş. Sülfat aerosollerine bağlı uzun vadeli soğuma toplu tükeniş için atmosferde göreceli olarak daha kısa kalan tozdan çok daha önemliydi. Hatta çarpışma bölgesinin yakınlarındaki aşırı sıcak, orman yangını ve tsunamiden de.

Çünkü diyor araştırmacılar iklim olasılıkla otuz yıl kadar sonra normale dönmüş ve meteorit kışı nihayet sona ermişti. İklim değişimi yüzünden ayrıca okyanuslardaki sirkülasyon da değişmişti. Yüzey suyu soğuyunca, yoğunlaşmış ve ağırlaşmıştı. Bu soğuk su kütleleri çökerken, daha sıcak olan su yukarı çıkmış ve besleyici maddeleri yüzeye taşımıştı. Bu bir olasılıkla yoğun miktarda zehirli alglerin çoğalmasına neden olmuştu ki denizlerin olduğu kadar kıyıların da ekosistemine zarar vermişti diye açıklıyor araştırmacılar.

Kaynak