Y
Yapay zekâ
Günlük yaşamımıza yansımaya başlayan yapay zekâ örnekleri henüz ilkel olduklarından çok kullanışlı olmuyorlar. Yeterince, daha doğrusu lîme lîme edercesine denenmeden, büyük bir hevesle uygulamaya konulanlar, bu yeni teknolojinin benimsenmesine olumsuz katkıda bulunuyor. Bir deneyimimi örnek vereceğim. Müşterisi olduğum saygın bankalarımızdan biri çağrı merkezinde yapay zekâ destekli ses tanıma il...
Evrim teorisi felsefeyi nasıl değiştirdi?
Bu köşede bilim ve felsefe arasındaki ilişkiye odaklanıyorum. Fakat bu defa meseleyi biraz farklı bir açıdan ele alacağım. Felsefenin bilime olan pozitif etkilerinden ziyade bilimsel teorilerin 2500 senedir süren metafizik tartışmalarda nasıl dönüştürücü ve hatta kanıtlayıcı bir etkisi olduğunu evrim teorisi örneğinden yola çıkarak düşüneceğim. Nörofelsefe adlı çağdaş ekolün önemli temsilcilerinde...
Üniversitelerde yapılan araştırmalar nasıl ürüne dönüşür?
Üniversitelerde yapılan araştırmaların bilgiye dayalı yeni girişimlere, teknolojilere ve ürünlere dönüşmesi, sanıldığı kadar kolay değildir. Laboratuvarınızda çalışan bir prototipin ürüne dönüşmesi için, epey yol kat etmesi gerekir; bu yıllar, hatta bazen on yıllar alabilir. Bir araştırmanın teknolojiye dönüşmesi için geçmesi gereken adımlara teknoloji hazırlık seviyesi (THS) diyoruz: Üniversitede...
Bilimin bütünselliği
Kozmosun sonsuzluğundan parçacık fiziğine her alanda bilimsel araştırmaların ve teknolojik gelişmelerle onların ürünleri karşısında hayranlık duyan insanoğlu, çoğunluğunu kendisinin yarattığı sorunların çözümünü de kendisi dışında buralarda aramaktadır. Yani bir anlamda teknolojinin bütün sorunları çözeceği gibi bir yanılsama içindedir. Oysa ki bilim, fen bilimleri ve sosyal bilimlerin bütünselliğ...
Aziz Sancar büyük bir keşfe daha imza attı
Bir müjde vereceğim, ilk kez Cumhuriyet’te bu sütunda okuyacaksınız. Nobel ödüllü bilim insanımız Aziz Sancar yeni bir büyük keşfe daha imza attı. Sancar ve ekibi, laboratuvarlarda deneylerde çok kullanılan EdU olarak bilinen molekülün, özellikle beyin kanserlerinin tedavisinde kullanılabileceğini keşfettiler. Bulguları, acil olarak Amerikan Bilimler Akademisi’nin –PNAS– dergisinde yayımlandı. San...
Acı yemek iyidir…!
Kristof Kolomb ve arkadaşları, Amerika’yı ilk keşfettiğinde çok acı meyveleri olan bitkinin karabiber olduğu zannetmiş ve geldikleri yerin karabiber tarımının en yoğun yapıldığı Güney Hindistan olduğunu düşünmüşlerdi. Aslında Kristof Kolomb’un keşfettiği karabiber değil, bildiğimiz acı biberdi (chili pepper). Acı tüketimi, kültürel bir özellik olup ülkeler arası büyük farklılıklar gösterebiliyor. ...
Döngüsel Ekonomi ve Yeşil Büyüme ne kadar mümkün?
Dünya 2008’lerde başlayan ekonomik krizle başetmeye çalışırken yeni bir kriz, “ekolojik kriz” gelip kapıya dayanmış durumda. Makroekonominin kurucusu “Keynes” kapitalizmin 450 yıl süreceğini ve sonunda insanlığın ekonomik sorunlarını çözerek, daha yaratıcı olacağı bir aşamaya geçeceği tahmininde bulunmuştu. Bugün gelinen noktada ise dünya, ekonomik durgunluk ve ekolojik krizle karşı karşıya(1). He...
21. yüzyılın cehaleti
21. yüzyıl cehaleti, kısaca, bilim ve teknolojide bilgi kıtlığı, gelişmemişliğidir. 1995’te UNESCO başkanı jeolog Federico Mayor ve jeofizikçi Augusto Forty ve bir kaç bilim insanı ‘Science and Power’ adlı bir kitap yazmışlardı. Kitabın Federico Mayor tarafından yazılan son bölümünde bu cehaletin öğelerini açıklayan tanımlar vardır. Bu yüzyıl ortalarında oluşabilecek ve, İslam ülkelerine yönelecek...
YÖK’ten sonra üniversiteler nasıl yönetilecek?
Bir önceki yazımda yapacağımız Türkiye Yükseköğretim alanının yeniden yapılandırılması çalıştayından bahsetmiştim. Okurlardan sorular geldi; “nasıl katkıda bulunabiliriz” diyenler oldu. Bir serinin ilki olmasını planladığımız çalıştay yapıldı; hem onun hakkında bilgi vermek, hem de bundan sonraki adımlardan bahsetmek isterim. 30 Haziran – 1 Temmuz günlerinde 13 değişik kurumdan 50 akademisyen, Ank...