batı

Resim ve heykelsiz yaşam

Avrupa'nın, Rönesans'ı yaşamaya başladığı dönem, Osmanlı İmparatorluğu’nun da en görkemli dönemidir. Peki, o zaman, sormaya devam ediyoruz. Yüzünü Batı’ya çeviren İmparatorluğun sanatçıları ve bilim insanları nerede? Toplum yasamı ve insan beyni sürekli yeniyi yaratır. Bu uygarlığın yükselmesi olarak değerlendirilir. Yeniyi reddedenler uygarlıkta geri kalanlardır. Osmanlı döneminde uyduruk bir had...

Bugün için tarihsel bir olgu olan çiçek hastalığından bahsedelim. Birçok hastalık gibi, çiçek hastalığı da tarihi değiştirmiş hastalıklardan biridir. Kraliçe II. Elizabeth, İngiliz tahtına çiçek hastalığı sayesinde oturdu. Çünkü Kraliçe II. Mary, 1694’te çiçek hastalığından öldü. Kraliçenin tek yasal varisi olan oğlu da 1700 yılında aynı hastalıktan ölünce taht boş kaldı. Elizabeth’in dedesi Georg...

Prof. Dr. Mustafa Çetiner, insanlık tarihine damga vuran 600 yıllık geçmişe sahip morfini konu alıyor. İnsanlığın gülen yüzü ve karanlık yüzü aslında seçimlerinden geçiyor. Morfinin hangi niyetle, ne amaçla ve nasıl kullanıldığı üzerinden bir insanlık dersi veriyor.  

Fizikçiler, jet lag denilen ve saat dilimi farkından dolayı meydana gelen bedensel ritim bozukluğundan, özellikle doğu yönünde uçtuklarında uzun süre kurtulamadıklarından yakınanlara bir cevabı var: Yeni bir matematiksel model, doğuya uçtuğunuzda neden daha ağır bir jet lag geçirdiğinizi açıklamada yardımcı oluyor. Chaos isimli dergide yayımlanan araştırmaya göre bu model, insan beynindeki bazı hü...

Neredeyse 2500 yıl önce yaşayan Aristoteles’in şu sözlerine bakar mısınız: “Herkes öfkelenir. Bu çok kolay. Ama doğru şeye, doğru oranda, doğru zamanda, doğru amaçla ve doğru şekilde öfkelenmek zordur.” Bunu okuyunca 2500 yıllık süreçte, insanoğlu (beyin) ile öfke arasındaki ilişkide acaba niteliksel büyük değişiklikler yaşandı mı, sorusunu haklı olarak yöneltebilirsiniz. Onur sözlerinde öfkeye il...

Şüphesiz yaşadığımız bu önemli günlerdeki günlük politik savaşın sonucu iki gün sonra belli olacak. Bu konuda politik hırslarla ülkenin kaderinin belirlenmesinin yanlış olduğuna ilişkin uzun soluklu sağduyulu sesleri fazla duymadık. Zaten politik arenada buna olanak verecek bir bilgeliğe hiç yer yoktu. Bu sayımızdaki Doğan Kuban’ın yazısı ise bütün bunların dışında bilgece büyük uyarılarla dolu. L...

8-10 Mart 2017 tarihlerinde  İran’da yapılan uluslararası astronomi toplantısından izlenimler… Mehmet Emin Özel Komşumuz İran’ın temel bilimler alanında büyük bir atılım içinde olduğunu okuyor ve duyuyorduk. 7. Uluslararası Tutulum ve Transit Astronomisi toplantısına katılım için, aynı adlı uluslararası kuruluşun Orta Doğu Seksiyonu (IATO-ME) tarafından yapılan daveti bir fırsat kabul ederek bu to...

Osmanlı Matematik kitabı ne zaman yazdı?

Osmanlı meraklıları herhalde Osmanlı matematikçilerini de merak ederler! Onlara Osmanlıların matematik tarihinde hiçbir yerleri olmadığını başından haber verip bunun cezasını nasıl çektiğimizi anlatmak istiyorum. Doğan Kuban Matematik bilen astronomlara müneccim olarak bakıp, Orta Asya’dan müneccim olarak çağrılan Ali Kuşçu’yu, Şam’dan da aynı sıfatla çağrılan Takiyüddin’i Osmanlı matematikçisi gö...

Osmanlı’da bilim – 2

Yıl 1516. Mısır seferindeki Yavuz Sultan Selim, İskenderiye’yi Osmanlı topraklarına katmıştı. Seferdeki başarılarıyla padişahın övgüsünü kazanan Pîrî Reis, yıllardır üzerinde çalıştığı dünya haritasını sultana takdim etmek için en uygun zamanın geldiğini düşünüyordu. Pîrî Reis, kariyerine korsan olarak başlayıp sonra Osmanlı donanmasına katılan denizcilerdendi. Yıllarca amcası Kemal Reis’le Akdeni...