Yapılan son çalışmaya göre vücut yağlanması, vücudun diğer noktalarında olduğu gibi beynin merkezindeki yapıları da olumsuz etkiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre 700 milyona yakın yetişkin obezite sorunu yaşıyor. Obezitenin yaygınlığı ise 1975’ten günümüze 3 katı artmış durumda. Obezitenin başlı başına bir sağlık sorunu olmasının yanında ölümcül hastalıkları tetikleme gibi de bir riski var. Kanserin bu risklerden biri olduğu zaten biliniyordu.
Yapılan yeni bir çalışma ise yağlanma ile beyin sağlığı arasında ilişki kurdu; Radiology dergisinde yayımlanan araştırmada yüksek vücut yağ seviyeleri, düşük beyin hacimleriyle ilişkilendirildi.
Araştırmacılar, Birleşik Krallık'ta yaşayan ve yaş ortalaması 62 yaş olan 12.087 kişiden gelen bilgileri analiz etti. Katılımcılara beyinlerinin gri ve beyaz yapılarını değerlendirmek için bir MRI uygulandı. Araştırmacılar ayrıca, bir kişinin vücut yağ yüzdesini tahmin etmek için vücutta küçük elektrik akımları gönderen, biyoelektrik empedans adı verilen bir yöntem kullanarak katılımcıların vücut yağ seviyelerini de ölçtü.
Bu analize göre erkeklerdeki yüksek vücut yağ seviyelerinin, genel olarak daha düşük gri madde hacmine ve beynin merkezindeki belirli gri madde alanlarında daha düşük hacimlere bağlı olduğunu buldular. Bunlar arasında talamus, kaudat çekirdek, hipokampus, globus pallidus, putamen ve beynin ödüllendirme merkezi bulunuyor. Bu alanların bir kısmı beynin ödül devresine katılırken diğerleri ise vücut hareketlerini düzenlemeye yardımcı oluyor.
Araştırmacılar, kadınlar arasında ise sadece vücut yağları ile globus pallidus’un azalan hacmi arasında bir bağlantı buldular. Fakat hem erkekler hem de kadınlar arasında, vücut yağ seviyelerinin yüksek olmasını, vücut yağ seviyelerinin düşük olduğu diğer insanlarla karşılaştırıldığında, beyaz maddenin mikroskobik yapısındaki farklılıklarla ilişkilendirildi.
Hollanda'daki Leiden Üniversitesi Tıp Merkezi'nden araştırmacılar, beynin bölgeleri arasında iletişimi sağlayan beyin beyaz maddesinde de vücut yağına bağlı uzun sinir liflerinde de değişiklikler gördü.
Obezite ve beyin ilişkisi
Araştırmacılar, yaş ortalamaları 62 yaş olan 12.087 kişiden gelen bilgileri analiz etti. Katılımcılara, beyinlerinin gri (grey) ve beyaz (white) madde (matter) yapılarını değerlendirmek için bir MRI uygulandı. Bu analizde, vücut yağ seviyelerinin yüksek olması, vücut yağ seviyelerinin düşük olduğu diğer insanlarla karşılaştırıldığında, beyaz maddenin mikroskobik yapısındaki farklılıklarla ilişkilendirildi.
Araştırmacılar, daha önceki bazı çalışmalarda da obezite ile beyin hastalıkları arasında bağlantı bulunduğunu; obezite ile düşük beyin hacimleri ve beyaz maddedeki değişiklikler arasında bir bağlantı bulmuşlardı. Ancak bu çalışmalar daha küçük çaplıydı.
Mesela geçtiğimiz ocak ayında yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar göbek yağı ile düşük beyin hacimleri arasında bir bağlantı buldular, ancak bu çalışmada başka bir dolaylı obezite ölçüsü olan bel-kalça oranı da kullanılmıştı.
Vücut yağ seviyelerinin neden azalmış beyin hacmi veya beyaz maddedeki farklılıklar ile bağlantılı olduğu halen tam olarak bilinmiyor. Bir fikir, yüksek seviyelerdeki vücut yağının beyin dokusuna zarar veren iltihap üretebileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar, çalışmada görülen daha küçük beyin hacimlerinin, bu bölgelerdeki nöron kaybını da gösterebileceğini belirtiyor.
Yine de şişmanlığın beyni değiştirip değiştiremediği veya belirli alanlarda daha düşük miktarda gri madde olan kişilerin obezite riski altında olup olmadığı net değil.
Yeni çalışmanın sadece vücut yağları ile düşük beyin hacmi arasında bir ilişki olduğunu gösterdiği ifade edilirken çok fazla vücut yağının beynin büzülmesine neden olduğunu kanıtlayan ya da yanlışlayan bir çalışma olmadığı ifade ediliyor. Çalışma, obeziteyi, düşük beyin hacimleri veya beyin büzülmesi de dahil olmak üzere beyindeki değişikliklerle ilişkilendiren büyüyen bir araştırma grubuna katkıda bulunuyor.
Araştırmacılar, bu bağlantıyı araştırmak ve kilo kaybının beyne fayda sağlayıp sağlayamayacağını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Derleyen: Batuhan Sarıcan / [email protected]
Kaynakça:
https://www.livescience.com/65292-high-body-fat-brain-volume.html
https://www.livescience.com/64454-belly-fat-brain-shrinkage.html
