Bilim insanları bu “dehşet verici” yitimin tek sorumlusunun küresel ısınma olduğu görüşünde birleşiyorlar. Ve kötü haber: Deniz seviyesinde meydana gelecek yükselme bu yüzyılın sonuna kadar bir metreye ulaşabilecek.
Sera gazı salımlarındaki artışın tetiklediği küresel ısınmaya bağlı olarak yitirilen buz miktarını belirlemek amacıyla gezegenimizin kutup bölgeleri, dağ ve buzullarıyla ilgili uydu görüntülerini inceleyen bilim insanları, 1994 yılından bu yana toplamda 28 trilyon ton buzun yeryüzünden yok olduğunu ortaya koydular.
Araştırmayı yürüten ve yitirilen buz miktarıyla ilgili bu sonucun “dehşet verici” olduğunu belirten Leeds Üniversitesi, Edinburgh Üniversitesi ve Londra Üniversitesi Akademisi uzmanları eriyen buzul ve buz örtülerine bağlı olarak deniz seviyesinde meydana gelecek yükselme bu yüzyılın sonuna kadar bir metreye ulaşabileceği uyarısında bulunuyorlar.
Leeds Üniversitesi Kutup Bölgeleri Gözlem ve Örnekleme Merkezi başkanı Prof. Andy Shepherd, “Kısaca yaklaşık bir milyon kişinin yerinden olacağı anlamına geliyor” diyor.
Araştırmacılar günümüzde akıl almaz boyutlara ulaşan buzul erimelerinin gezegenimizin güneş ışınlarını uzaya geri yansıtma yeteneğini de büyük ölçüde azalttığına dikkat çekiyorlar.
Ayrıca, erimekte olan buzullardan ve buz örtülerinden gelen soğuk tatlı sular Kuzey ve Güney Kutup bölgelerindeki suların biyolojik yapısında ciddi bozulmalara neden olduğu gibi, sıradağlardaki buzulların yok olması da yerel toplumların bel bağladıkları tatlı su kaynakları açısından ciddi bir tehlike oluşturuyor.
Shepherd, geçmişte araştırmacıların buzların erimekte olduğu Antarktika ya da Grönland gibi belli yerleri incelediklerine, ancak bu araştırmada giderek yok olan buzların ilk kez gezegen çapında ele alındığına ve sonuçların dehşet verici olduğuna dikkat çekiyor.
En kötü senaryo ile uyuşuyor
Bu son araştırmada tanık olunan buz yitimi düzeyi, Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından ana hatlarıyla dile getirilen en kötü senaryo kestirimleriyle de uyuşuyor.
Araştırmada, 1994-2017 yılları arasında elde edilen, Güney Amerika, Asya, Kanada ve dünyanın daha başka yerlerindeki buzullar, Kuzey ve Güney Kutup bölgelerindeki deniz buzları, Antarktika ve Grönland’ı örten buz örtüleri ve Antarktika anakarasından denize uzanan buz sahanlıklarıyla ilgili uydu görüntüleri incelendi.
Sonuçta, tüm bu bölgelerdeki buz örtülerinde son otuz yılda çok ciddi bir azalmanın meydana geldiği ve bu yitimin günümüzde de sürmekte olduğu görüldü. Araştırmada yer alan Leeds Üniversitesi uzmanlarından Tom Slater, daha somut bir fikir vermesi için, bugüne dek eriyen 28 trilyon ton buzun Britanya’yı baştan başa kaplayan 100 metre kalınlığında donmuş bir su katmanı oluşturabileceğini belirterek ”Akıllara durgunluk verecek bir durum söz konusu” diyor.
Buzlardaki bu şaşırtıcı boyutlardaki erimenin nedeni konusunda da araştırmacılar son derece kararlı bir tavırla yeryüzündeki buzların büyük bir bölümündeki erimenin doğrudan küresel ısınmanın bir sonucu olduğuna parmak basıyorlar. Cryosphere Discussions adlı çevrimiçi dergide yayımlanan raporda, “Dünya yüzeyi sıcaklığında 1880 yılından bu yana ortalama 0,85C derecelik bir artış meydana geldi ve bu artışın kutup bölgelerinde daha da yoğun olduğu görüldü. Sonuçta hem deniz, hem atmosfer sıcaklıklarında bir artış yaşandı ve bu çifte olumsuzluk araştırmada tanık olunan buzlardaki feci yitimi tetikledi” deniyor.
Araştırmacılar Antarktika’daki erimenin deniz sıcaklıklarındaki artıştan, Himalayalar gibi denizden uzak yerlerdeki erimenin atmosfer sıcaklıklarındaki artıştan kaynaklandığını, Grönland’daki buzların hem deniz hem de atmosfer sıcaklıklarındaki artıştan ötürü eridiklerini belirtiyorlar.
Araştırmanın kapsadığı süre içinde yitirilen buzların %54’ünün denizler ve buz sahanlıklarındaki buzlar olduğuna ve suda yüzen bu buzların erimesinin deniz düzeyinde bir artışa neden olmaması gerektiğine dikkat çeken araştırmacılar, erimiş suların %46’lık bölümünün karadaki buzullardan ve buz örtülerinden geldiğini ve deniz yüzeyindeki artışın gerçekte buralardaki erimelerden kaynaklanabileceğini belirtiyorlar.
IPCC’nin Ağustos 1990 tarihli ilk değerlendirme raporundan 30 yıl sonra yayımlanan araştırma sonuçları küresel ısıtmanın bir gerçeklik olduğuna ve bunun fosil yakıt tüketimine bağlı sera gazı salımlarının giderek artmasıyla tetiklendiğine işaret ediyor.
Bilim insanlarının uyarılarına karşın, sera gazı salımlarındaki artış günümüzde giderek yükselen küresel sıcaklıklara koşut olarak sürüyor. Kurumsal veriler, 1980-89 ve 1990-99 yılları arasında küresel sıcaklık artışının 0.14C derece iken, bunu izleyen her on yıllık dönem arasında 0.2C derecelik bir artış olduğunu gösteriyor. Karbon salımları arttıkça sıcaklıklardaki artış hızının da giderek tırmanması ve bir olasılıkla 0.3C dereceye ulaşması bekleniyor.
