Y
Kitapsız yenilik yapmak
Günümüz dünyasında kalkınmanın ve refahın temel girdileri arasında bilginin giderek artan ağırlığı genel kabul görmektedir. Kuşak farklarıyla oranı farklılık gösterse de nereden erişildiği fark etmeksizin kitap hâlâ önemli bir bilgi kaynağı. Kitapların toplu, sistematik ve en çok bulunduğu ortam ise kütüphaneler. Türkiye’de 1964 yılından beri mart ayının son pazartesi günü ile başlayan hafta Kütüp...
İkinci uzay macerası
Michio Kaku’ya göre insanlığın ikinci uzay çıkarması yepyeni teknolojik buluşların da ortaya çıkmasını olanaklı kılacak. Bu teknolojilere yön veren temel özellikler ise yapay zekâ, bilgisayar-beyin etkileşimi ve kuantum bilgisayarlar. Kaku bu öngörülerini Mart’ta Las Vegas’ta IBM’in düzenlediği bir konferansta dile getirdi. 60’larda idrak edilen birinci uzay çıkarmasında hedef ay idi. O sayede bil...
Matematiğin doğuşunun eğlenceli öyküsü
Çok eski çağlarda, milattan dört bin yıl öncesinin sonlarında, Mezopotamya’dayız. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan yerleşikler, küçük köyler yerine, giderek büyüyen ve bazılarının nüfusu 10 bini geçen şehirlerde yaşamaya başlıyorlar. Çeşitli ‘teknolojiler’ görülmedik bir hızda ilerliyor. Çömlekçiler, dokuyucular, marangozlar, mücevherciler, heykeltraşlar, mimarlar her gün yenilenen bir yaratıcıkla k...
Dünya yarım akıllı insan cinsini yok edecek mi?
İngiliz fizikçi S. Hawking’in ölmeden önce ‘100 yıl sonra insan cinsi yok olacak!’ mesajı büyük bir bilim insanının acı veren bir duyurusu idi. Ondan önce de aynı tehlikeyi haber verenler oldu. Bu bilimsel öngörü yanlış ya da acele varılmış bir uyarı olsa bile insanın ruhunu sıkıyor. Bu mesajın insanların çoğunun üzerinde etkili olmadığını görmek, insan denen yaratığın kendi cinsinin yok oluşuna b...
COVID-19, geniş araştırma: Beyinlerde ne gibi değişiklikler yaratıyor?
İngiltere Biyobankası (UK Biobank), İngiltere’de yaşayan, 40-69 yaş arası yarım milyondan fazla katılımcıya sahip, geniş ölçekli bir biyomedikal veritabanıdır ve kanser, kalp hastalıkları, inme gibi ciddi ve hayatı tehdit edici olabilen birçok hastalığın önlenmesi, tanısı ve tedavisi için çok sayıda araştırmaya kaynaklık ediyor. İngiltere Sağlık Bakanlığı ve İskoçya Hükümeti’nin de aralarında bulu...
Üretim, üretim, üretim
Sâkıp Sabancı’nın bu sözleri söylerken çekilmiş görüntüsü gözlerimin önünde. Gerçekten de bu dünyada “var” olmak istiyorsanız, bir şeyler üretmek zorundasınız. Bu Mimar Sinan’ın asırlara meydan okuyan köprüleri, camileri de olabilir, bir haftada tüketilecek domates de, asırlar boyu hatırlanacak ve üzerine yeni fikirler inşa edilecek düşünce ürünleri de. Ama üretmezseniz, “yok”sunuz. Yakın çevremde...
Planlama olmadan sanayileşmede başarılı olmak hayal…
Piyasa sinyallerine dayalı kaynak tahsis süreci esas olarak kısa erimli ve yüksek kar getiren sektörler yönünde tercihini ortaya koyduğu ölçüde sanayileşmede başarısız olur. 20. yüzyılda sanayileşmede başarılı olmuş ülkelerin hemen hemen hepsinin planlamaya başvurmuş olmaları rastlantı olarak görülemez. Türkiye’nin, planlama olmadan salt piyasa sinyallerine dayalı kaynak tahsis süreci ile sanayile...
193 gün sonra… Başarı direnenin… Boğaziçi Üniversitesi kazandı…
Önce hakkını verelim. Bu, onların başarısı.. Yılmadan direnen, boyun eğmeyen, pes etmeyen Boğaziçi Üniversiteli akademisyenlerin ve öğrencilerin... 193. günün sonunda reddettikleri kayyum Rektör Melih Bulu, Cumhurbaşkanı imzalı bir gece yarısı kararnamesi ile görevden alındı. 193 gün boyunca her gün yağmur, fırtına dinlemeksiniz büyük alana çıktılar, rektörlük binasına sırtlarını dönerek “kayyum r...
Bir kuyu, bir deve ve bir çubuk ile dünyanın çevresini nasıl ölçersiniz?
Günümüzden 2300 yıl önce, İskenderiye’de, büyük bilgin Eratosten (Eratosthenes) tam da bunu yaptı. Milattan önce 276 ile 196 yılları arası yaşamış olan Eratosten, Yunanlı bir matematikçi, coğrafyacı, astronom ve filozofdur. Şimdiki Libya’yada bulunan Kirene (Cyrene) şehrinde doğan Erastoten yüksek öğrenimini Atinada yapmış ve henüz 30 yaşında iken, MÖ 245 yılında, firavun Ptoleme III ün daveti üze...