Y
Kadının özgürlüğü (Emancipation)
1943’te Yüksek Mühendis Mektebi’ne giren çoğu Anadolu’dan gelen lise mezunlarının öğrendikleri bu Fransızca sözcük, Osmanlı çağında olmayan bir toplumsal özellik olarak çok ilgimizi çekmişti. O yıllarda, Cumhuriyeti anlamaya ve yaşamaya başladığımız dönemde, kadının özgürlüğü, rejimin temel ilkelerinden biri idi. Kadın demek toplum nüfusunun yarısı demekti. Kadının özgürlüğü insanların tümünün özg...
Dijital savaş ligi
Geçtiğimiz günlerde 116 uzman Birleşmiş Milletler’e bir mektup gönderdi. Bunlar yapay zeka ve robot teknolojilerinin önde gelen kişileriydi. Mektupta şu noktanın altını çiziyorlardı: Emir almadan insan öldürecek robotların yapılmasına izin vermeyin! İnsanda karmaşık duygular uyandıran bir mesaj. Bir yanıyla olumlu. Bir de başımıza öldürme “hakkı” olan robotlar sorunu çıkmasın! Bir yanıyla olumsuz....
Neden yurtdışında on katı pahalıya doktora öğrencisi okutuyoruz?
1985 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisiyken, Tübitak bursu aldım ve doktoramı New York Üniversitesi Polytechnic Mühendislik Fakültesinde tamamladım. Burs alan her öğrenci doktorayı tamamlamaz; başarıyla tamamlayanların da hepsi yurda geri dönmez. Benim bursum çok verimli oldu; çünkü bu burs vesilesiyle hem ben hem de burs almadığı halde eşim doktora yaptı; ikimiz de Türkiye’...
Popüler kültür akademiye karşı: “Kamusal felsefe”
Son yıllarda felsefe literatüründe, popüler bilim veya popüler tarih terimlerine denk geldiği söylenebilecek yeni bir alt eğilim doğdu, “public philosophy.” Ne olduğunu tek kelimeyle tam olarak tercüme etmek zor. Özetle, kitle iletişim aracılarını kullanarak kamusal alanda popüler konular üzerine gündelik bir dil ile yapılan felsefe olduğu söylenebilir —yani akademik felsefenin tam aksi. “Simpsonl...
Tarım çözülürken, ekonomi inşaatlaşıyor
Türkiye tarımda 1990’li yıllara kadar “kendi kendine yeterli yedi ülke” arasında yer alırken, günümüzde artık net ithalatçı bir ülke. 1980’li ve izleyen yıllara damgasını vuran neoliberal yeniden yapılanma politikalarından sanayi gibi tarım da payını aldı. Tarım sektörü giderek daha fazla dünya pazarlarına eklemlenirken, çevre ekonomilerdeki üreticiler uluslararası gıda tekellerinin denetiminde, k...
Deha nedir?
Geçen bölümde farklı uzmanlık alanlarında buluşlar yapabilen kimi Yapay Zekâ programlarının dayandığı bir yöntemi anlatmış ve insan dehasının da esasen aynı şekilde çalıştığı iddiasında bulunmuştum. Şimdi bu savımı detaylandırma vakti. Önce insan zihni hakkında bildiklerimizi üç cümleyle özetleyelim: İnsanlar et ve kemikten yapılmış robotlardır. Beyin yumuşak bir bilgisayardır. Tüm yaşadıklarımızı...
Okumak ve yaratıcılık
Yaratıcılık için çalışmak, meraklı, ısrarlı, iyimser ve enerjik olmak, öğrenmek, geniş ilgi alanı, cesaret ve risk alma gibi özellikler sayılabilir. Beynin bilişsel faaliyetleri alanında yapılan çalışmalar bunlara eklenebilecek önemli bir özellik olarak ‘okumayı’ işaret etmektedir. Toronto Üniversitesi’nden Profesör Maja Djikic araştırmasında “kısa bir hikâye okuyan kişilerin “bilişsel kapanmaya” ...
Bilim, siyaseti dizginleyebilir mi? (2)
Bilim, siyaseti dizginleyebilir mi? yazımıza devam... Geçen hafta “Bilim ve politika her zaman birbirine bağlı olmuştur.. Peki, öyleyse neden bilim, hem politikanın yanlışlarını ortaya koyma hem de doğru siyaset yapılması yönünde itici bir güç olmasın” sorusunu ortaya atmış ve ABD’de Trump’ın bilimsel gerçekleri dışlayan politikalarına bilim çevreleri tarafından açılan savaşı gündeme getirmiştim. ...
Dijital dönüşümü dijital yöntemlerle değerlendirmek
Dijital Dönüşüm konusu, 10. Kalkınma Planının da, 11. Kalkınma Planının da ana öncelikleri arasında. Tübitak 2016 yılında bu konuda bir yol haritası hazırladı. O yıllarda rektör yardımcısı olarak, görevim gereği bu tür dökümanları okuyor, görüş yazıp yolluyordum. Onun için dijital dönüşüm konusunda devletin bir stratejisi olduğu, fon kuruluşlarının da bu strateji uyarınca destekler vereceği izleni...