Yazarlar
Antroposen: İnsan çağı insanlığın sonu mu?
Jeolojide çağlar arasındaki sınırlar tortul kayalarda korunan değişimlerle ile tanımlanır. Jeolojik zaman çizelgesinde şu an içinde bulunduğumuz çağ 11.700 yıl önce başlayan Holosen olarak adlandırılır. Fakat gezegen üzerindeki geri döndürülemez değiştirici kitlesel etkimizi ifade etmek adına yeni bir çağ adı gündeme taşınmıştır: Antroposen. Yunanca insan anlamına gelen antropos kelimesinden türet...
Salya değil, bizzat Marmara’nın kendi cesedi! Cinayete giden yol
Geçen yıl Adalar’da denize giriliyordu ve ortalıkta şimdiki deniz salyası görülür değildi. Bazen sahilden 15-20 metre kadar uzakta denizin dibini bile görüyorduk. Ne oldu da mart ayından itibaren Marmara’da, adeta deprem olmuş binalar yerle bir olmuş gibi bir salya patlaması gerçekleşti? Depremi düşünün. Devasa kayaçların hareketi ile enerji birikimi gerçekleşiyor ve kopma noktasında, gümmm. Pek ç...
Akademik özgürlük ve üniversite özerkliği
Yaklaşık 100 gündür, Boğaziçi Üniversitesinde, üniversitemize yapılan müdahaleyi barışçıl bir şekilde protesto ediyoruz. Bir cuma gece yarısı, o güne kadar hiç adını duymadığımız dışarıdan birisi, üniversitemize rektör olarak atandı. Bunun şaşkınlığından sıyrılamadan, yine bir cuma gece yarısı, üniversitemize iki fakülte kuruldu; birinin başına yine dışarıdan bir dekan atandı. Seneler içinde, ilme...
Pandeminin geleceği
Çin’de nedeni bilinmeyen zatürre vakalarının bildirilmesinin üzerinden 458, Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi ilanının üzerinden 387 gün geçti. 2 Nisan 2021 itibarıyla Dünya üzerinde 130.133.810 kişi SARS-CoV-2 ile enfekte oldu, 2.838.716 kişi ise COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Bu süre içerisinde ülkeler ve toplumlar pandemiden değişken düzeylerde etkilendiler; bazı ülkelerde toplum içerisind...
İyisi ve kötüsüyle Nietzsche’yi anlamak
15 Ekim 1844’te Prusya’da doğan Friedrich Wilhelm Nietzsche, sanıyorum ki bu kadar popüler olmasına karşın hakkında çok az şey bilinen ya da çoğunlukla yanlış anlaşılan ender insanlardan biridir. Normalde bir filozofun felsefesinden söz etmeye biyografisinden başlamam, fakat söz konusu Nietzsche olduğunda onun felsefesi otobiyografisi sayılır. Sadece aile yaşantısı, kaptığı hastalık, savaşa katılm...
Yükseköğretimde kadın her yerde; üst yönetim hariç
Herkese Bilim Teknoloji dergisinde ilk yazım 3 Nisan 2020’de yayınlanmış: “Yükseköğretimde Kadın Nerede?” Geçen seneki yazımda sayılarla şunu gösteriyorum: Mesleğe girişte kadınlar çoğunluğa geçmiş durumda; araştırma görevlilerinin çoğunluğu kadın. Profesör olmaları zaman alsa da, yıllar içinde, kadın profesör oranları artıyor. Şu anda kabaca Türkiye’deki her üç profesörden birisi kadın. Tabii ki ...
Beyaz ayı etkisi
Çok sevgili Remzi amcamdan dinlemiştim. Daha küçük bir çocukken mahallesindeki upuzun sakallı bakkal amcaya bir gün “amca, sen yatarken sakalı yorganın altına mı yoksa üstüne mi koyuyorsun” diye sormuş. Adamcağız, amcamı yeniden gördüğünde demiş ki, “ulan velet, sana ne nereye koyduğumdan, o günden beri uyku uyuyamıyorum, yorganın altına koyuyorum rahat edemiyorum, üstüne çıkarıyorum rahat edemiyo...
Süper bilgisayarlar: Beynimizin yoldaşları
Süper bilgisayarlar ya da Yüksek Başarımlı Hesaplama (YBH) sistemleri Moore Yasası’nı (*) doğrular yönde gelişmektedir. Günümüzde herhangi bir alandaki verilerin üstel artışı sonucu ortaya çıkan ‘büyük veri’ karşısında ne deneylerimiz ne de sezgilerimiz yeterli olmayabilir. Bu noktada verinin toplanarak ‘bitlerden’ oluşan bir akış şeklinde 0-1 olarak kodlanması, işlenmesi ve bilgiye dönüştürülmesi...
Sapiens: Dünyada en büyük katilliğin öyküsü
Yuval Noah Harari’nin 2012’de yayınlanan ‘Sapiens, A Brief History of Humankind’ (İnsan Irkının Kısa Tarihi) adlı kitabı Türkiye’de 4 yıl sonra yayımlandı. Çok geç kalmış sayılmayız. 18 baskısı yapılan kitap acaba neden bu kadar ilgi çekiyor? İnsanlar daha çok akıllanıp başlarına geleceği öğrenmek istedikleri için mi? Yoksa kapitalist dünyanın gelişmiş ürünleri olarak ün kazanan malların acele dün...