Güney Avrupa ve Akdeniz bölgesinin hareketli bir jeolojik geçmişi var. Çünkü bunlar doğrudan doğruya Afrika ve Avrasya yer levhasının çarpışma bölgesinde yer alıyorlar. Afrika’nın kuzeye doğru ilerlemesiyle bir zamanların en büyük denizi olan Tetis denizi küçülmüş, Alpler yükselmiş ve iki levhanın kenarları sayısız parçalara bölünmüş, kırılma noktaları oluşmuş.
Ancak son jeolojik analizlere göre iki kıtanın çarpışmasında bir etken daha vardı. Utrecht Üniversitesi’nden Douwe van Hinsbergen’e göre, Güney Avrupa’daki dağların ve Alplerin bazı kesimlerindeki kayalıklar “Büyük Adria”’ kıtasına ait. Bu kıta bir zamanlar Grönland büyüklüğündeydi fakat Avrupa kıtasıyla çarpışınca gömüldü. Bu kıtadan geriye kalan sadece Torino’dan İtalya’nın güneydoğu ucuna kadar devam eden bir çizgi diyor Hinsbergen.
Büyük Adria’nın tortulları Apenin dağlarında, Balkanlarda, Yunanistan ve Türkiye’de de bulunuyor. Büyük Adria’nın rekonstrüksiyonun yapmak isteyen Hinslbergen ve ekibi, on yıl boyu kayıp kıtaya ait olabilecek 2300 kayaç örneğinin yaşı ve manyetizmasıyla ilgili verileri toplamış. Araştırmacılar bu verilerden yola çıkarak Büyük Adria kıtasının gelişimi ve tektoniğini takip edebilmek için özel bir yazılımdan yararlanmışlar.
Çok zorlu bir çalışma olmasına rağmen rekonstrüksiyon başarıyla tamamlanmış. Buna göre Büyük Adria, 240 milyon yıl kadar önce süper kıta Gondwana’dan ayrılarak kuzeye doğru ilerlemiş. Yaklaşık olarak 140 milyon yıl önce de bu kara parçası Tetis denizinde, Afrika ve Avrasya arasında yer alıyordu. Büyük Adria o zamanlar Grönland büyüklüğündeydi ama büyük oranda sığ tropik okyanusla kaplıydı diyor araştırmacılar. Ve 120 ila 100 milyon yıl önce Büyük Adria, Avrupa kıtasıyla çarpışmış.
Bu çarpışma sonucunda Büyük Adria’daki tortul birikiminin önemli bir kısmı tıraşlanarak, sıradağlar şeklinde bir araya sıkışmış. Bu kayıp kıtanın en üst kısmına ait biçim değiştirmiş kalıntıları bu yüzden dağlarda görülebiliyor. Kıtanın diğer kısmı saat yönünde dönerek zamanla parçalanmış ve Avrupa kıtasının güney kıyılarına gömülmüş. Kıtadan geriye kalan 100 kilometre kalınlığındaki parça Güney Avrupa’nın altına gömülmüş. Sismik dalgaların yardımıyla bu kalıntıları 1500 metre derinliğe kadar takip edebiliyoruz diyor Hinsbergen.
