Y
Yurtta barış, Dünyada barış
Yirminci yüzyılın ilk yarısında fizikte devrim anlamına gelen atomun parçalanarak (fizyon) zincirleme reaksiyon yaratılması ile bilim tarihi en dramatik gelişmelerinden birisini yaşadı. Çünkü bilim adamları bu gelişme ile elde edilen bilginin enerji üretimi gibi iyi amaçlarla kullanılabileceği gibi kötü amaçla atomik silahların yapımında da kullanılabileceği gerçeğini gördüler. Bilim dünyasının en...
Yürümenin felsefesi
Frederic Gros, Yürümenin Felsefesi adlı kitabında filozofların yürüyüş pratikleri ve bu pratiklere dair fikirlerini aktarıyor. Filozofların pek çoğu düzenli yürüyüşler yapardı, örneğin aydınlanma dönemi filozofu Immanuel Kant her gün aynı saatte aynı rotada yürürdü. Hatta bu yürüyüşler öylesine düzenliydi ki, kasaba sakinlerinin saatlerini Kant’ın yürüyüş zamanına göre ayarladığı bile söylenir. Fa...
Teknoloji ve yansıması
İnsanlık, ne kadar barışçıl olmaya çalışsa da, ne yazık ki, en büyük teknolojik ilerlemeleri, çoğunlukla başkalarını yok etmek için elde ediyor. Bunların sivil kullanıma yansımaları ile günlük yaşamın kolaylaşması hattâ hayat kurtarıcı uygulamaları olanaklı kılması bir avunma olabilir, ama olaya geniş açıdan bakınca, teknolojiyi, hâlâ savaşmak için icat ediyoruz. Savunmada kendi teknolojimiz Türki...
Üniversitelerin araştırma stratejisi nasıl yapılmaz?
YÖK üniversitelerin ihtisaslaşması projesini yürütüyor: “Kimya” alanında İTÜ, İzmir Yüksek Teknoloji, Ege, Ankara, Selçuk, ODTÜ, Gazi ve Gebze Teknik; “İlaç” sektöründe Ankara, Hacettepe, Ege, Erciyes, İstanbul ve İstanbul Cerrahpaşa, “Tıbbi cihaz” alanında Boğaziçi, Hacettepe, Gazi, İstanbul, İstanbul Cerrahpaşa; “Elektronik” alanında Boğaziçi, ODTÜ, Yıldız Teknik, Gebze Teknik ve İzmir Yüksek Te...
Kitapsız yenilik yapmak
Günümüz dünyasında kalkınmanın ve refahın temel girdileri arasında bilginin giderek artan ağırlığı genel kabul görmektedir. Kuşak farklarıyla oranı farklılık gösterse de nereden erişildiği fark etmeksizin kitap hâlâ önemli bir bilgi kaynağı. Kitapların toplu, sistematik ve en çok bulunduğu ortam ise kütüphaneler. Türkiye’de 1964 yılından beri mart ayının son pazartesi günü ile başlayan hafta Kütüp...
İkinci uzay macerası
Michio Kaku’ya göre insanlığın ikinci uzay çıkarması yepyeni teknolojik buluşların da ortaya çıkmasını olanaklı kılacak. Bu teknolojilere yön veren temel özellikler ise yapay zekâ, bilgisayar-beyin etkileşimi ve kuantum bilgisayarlar. Kaku bu öngörülerini Mart’ta Las Vegas’ta IBM’in düzenlediği bir konferansta dile getirdi. 60’larda idrak edilen birinci uzay çıkarmasında hedef ay idi. O sayede bil...
Matematiğin doğuşunun eğlenceli öyküsü
Çok eski çağlarda, milattan dört bin yıl öncesinin sonlarında, Mezopotamya’dayız. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan yerleşikler, küçük köyler yerine, giderek büyüyen ve bazılarının nüfusu 10 bini geçen şehirlerde yaşamaya başlıyorlar. Çeşitli ‘teknolojiler’ görülmedik bir hızda ilerliyor. Çömlekçiler, dokuyucular, marangozlar, mücevherciler, heykeltraşlar, mimarlar her gün yenilenen bir yaratıcıkla k...
Dünya yarım akıllı insan cinsini yok edecek mi?
İngiliz fizikçi S. Hawking’in ölmeden önce ‘100 yıl sonra insan cinsi yok olacak!’ mesajı büyük bir bilim insanının acı veren bir duyurusu idi. Ondan önce de aynı tehlikeyi haber verenler oldu. Bu bilimsel öngörü yanlış ya da acele varılmış bir uyarı olsa bile insanın ruhunu sıkıyor. Bu mesajın insanların çoğunun üzerinde etkili olmadığını görmek, insan denen yaratığın kendi cinsinin yok oluşuna b...
COVID-19, geniş araştırma: Beyinlerde ne gibi değişiklikler yaratıyor?
İngiltere Biyobankası (UK Biobank), İngiltere’de yaşayan, 40-69 yaş arası yarım milyondan fazla katılımcıya sahip, geniş ölçekli bir biyomedikal veritabanıdır ve kanser, kalp hastalıkları, inme gibi ciddi ve hayatı tehdit edici olabilen birçok hastalığın önlenmesi, tanısı ve tedavisi için çok sayıda araştırmaya kaynaklık ediyor. İngiltere Sağlık Bakanlığı ve İskoçya Hükümeti’nin de aralarında bulu...