18 Ağustos 1871 yılında, havacılığın öncülerinden Fransız Alphonse Pénaud, model uçağını (solda) Paris'te yetkililerin gözetimi altında, 11 saniyede 40 metre uçurarak havacılıkta yeni bir çığır açmıştı. “Planophore” adını verdiği bu model uçak, tarihte ilk yapısal dengeli uçaktı. Bu uçağın bir oyuncağı, daha çok küçük yaşta, Wilbur ve Orville Wright kardeşlerin çok ilgisini çekmişti.
Daha sonra iki bisiklet ustası olan Wright kardeşler, 1890 yılında kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek her şeyi sistemli bir şekilde incelemeye başladı. Bilimsel eserlerde kendi işlerine yarayacak bir şey olmadığını anlayan kardeşler, Berlin yakınlarındaki bir tepe üstünden planörle uçuş denemeleri yapan Alman mühendis Otto Lilienthal'in kendi çalışmalarıyla ilgili notlarını okuyarak işe başladılar.
“Kararlı bir uçuş için sabit kanatlar gerekli”
Wilbur (sol) ve Orville (sağ) liseden sonra yüksek okula gitmemişti. Fakat uçma konusundaki merakları yüzünden model uçaklar, uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile yaptıkları yüzlerce deney sayesinde bu konuda çok ilerlediler. ABD Hükümeti bu dönemde, havacılıkta diğer ülkelerin gerisinde kalmamak için Wright kardeşleri destekliyordu. Bu nedenle Smithsonian Enstitüsünde rüzgar tüneli çalışmasını 1895 yılında Wright kardeşlere verdi.
Otto Lilienthal, çalışmalarında uçabilecek bir uçağın havayla temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini söylüyordu. Wright kardeşler de Lilienthal çalışmalarını esas aldılar. Kararlı bir uçuşu gerçekleştirebilmek için gerekli kontrol sadece onun söylediği böyle bir kanat tarafından sağlanabilirdi.
ABD’nin başarılı bir havacı arıyor
ABD’de tek kanatlı ve buhar motorlu, havadan ağır ilk pervaneli uçak, Alman havacı Gustav Weisskopf tarafından Nisan 1899'da Pittsburgh, Pennsylvania'da uçurulmuştu. Ancak Gustav Weisskopf Amerikan vatandaşlığına geçmek istemiyordu. ABD’nin hala büyük başarılara imza atmış bir milli havacısı yoktu. Bu nedenle Smithsonian Enstitüsü, Wright kardeşleri desteklemeye devam etti.
17 Aralık 1903'te, Wright kardeşler ilk uçaklarını havalandırdı. Bu uçak aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak yapılmıştı ve iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg'dı. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu ve sadece 37 metre mesafe kat etti. Fakat o günkü son denemesinde bu süre 59 saniyeye çıktı ve 260 metreye kadar uçabildi.
Pilotun oturabildiği ilk uçak dizaynı
Wright kardeşler artık uçabilen bir uçak yapmıştı ama onu nasıl uçuracaklarını bilmiyorlardı. Bunu onlara gösterebilecek ne bir kitap ne de bir öğretmen vardı. Smithsonian Enstitüsü, lider havacılar ile yazışarak elde ettiği tüm bilgileri, Wright kardeşlere iletmeye devam ediyordu. 23 Mart 1903 tarihinde Wright kardeşler ilk sabit kanatlı uçakları için patent başvurusunda bulundu fakat başvuruları reddedildi. 1904'te dava sürecine giren kardeşler, 22 Mayıs 1906'da galip geldi ve "Yeni ve Kullanışlı Uçan Makinelerdeki İyileştirmeler" için patent aldılar.
Wright kardeşler bu uçakla ve gelişmiş modelleri ile 105 uçuş gerçekleştirdi. Yaptıkları uçuşlara rağmen insanlar uçan bir makinanın yapıldığına inanamıyordu.
İlk iniş takımı
Uçak dizaynı, diğer havacılar Wright kardeşlerin seviyesine gelinceye kadar bir süre olduğu yerde saydı. Daha sonra Wright kardeşler pilotun oturabildiği bir uçak dizaynı hazırladılar. Pilot artık kanadın üzerine yatık bir şekilde durmaktan kurtarılmıştı. Ayrıca bir de iniş takımı yaparak yanlarında kriko ve monoray taşıma zorunluluğundan kurtuldular.
Wilbur Wright, kardeşi ile yaptıkları uçaklardan birini Fransa’ya götürerek halka açık uçuş gösterileri yaptı ve icatlarını Avrupa’da pazarlayacak bir şirketle anlaştı. Bu arada Amerika’da kalan Orville Wright, Fransa’dakine benzer gösteriler düzenledi. Başarılı uçuş denemeleri ABD hükümetinin savaş departmanına uçak alınması için Wright kardeşlerle anlaşmasını sağladı. Böylece uçak üretimleri devam etti. Wilbur ve Orville’in icadı kendilerden sonra oldukça geliştirildi.
Hazırlayan: Cemre Yavuz
