Çocukların büyüdüklerinde hangi boyda olacakları, artık daha kesin bir şekilde belirlenebilecek. Bu alanda gerçekleştirilen en kapsamlı araştırmayla, uluslararası bir araştırma ekibi, beden boyuyla ilgili olan 12.000’in üzerinde gen varyantı tespit etti. Yeni bilgiler özellikle tıpta yeni kapılar açacak.
Bir kişinin beden boyu önemli ölçüde kalıtımı tarafından belirlenebilir. Örneğin hem anne hem de babası uzun boylu olan çocuklar genelde uzun boylu olurlar. Faka beden boyunu sadece anne babanın dış görünüşüne göre tahmin etmek her zaman doğru sonuç vermeyebiliyor. Araştırmacılar uzun bir süredir kalıtımdaki belli başlı gen varyantlarının, aynı kökenden gelen iki kişinin farklı boylarda olmasında yüzde 40-50 oranında sorumlu olduğnu düşünüyorlardı. Bu her şeyden önce kardeşlerin niçin aynı boyda olmadıklarını da açıklıyor. Boy farklılıklarının diğer nedenleri de çevresel özellikle de beslenme gibi faktörler.
Boy farklılıklarından sorumlu gen varyantlarını bulmak isteyen 600 bilim insanı, 280 araştırma ve 5,4 milyon kişinin kalıtım verileri incelediler. Araştırmacılar, tekli nükleotid polimorfizmlerini analiz ederek, kalıtımda beden boyunu etkileyen 12.000’i aşkın gen varyantını belirlediler. Bunlar insan kalıtımının yaklaşık yüzde yirmisini kapsayan küçük alanlarda yer alıyor. Avrupa kökenli insanlarda bu gen varyantları beden boyu farklılıklarının yüzde 45’inden sorumlu.
Avrupalılar için bu kadar kesin sonucun çıkmış olması, araştırmaya katılanların büyük bir kısmının Avrupa kökenli olmasıyla ilgili. Asya ve Afrika’ya ait erişilebilir, yeterli miktarda veri bulunmuyor, bu da sonuçların Asya ve Afrikalılar için o kadar doğru olmadığı anlamına geliyor. Asya veya Afrika kökenlilerde bu oran yüzde on ila yirmi civarında olabilir diyor araştırmacılar. Araştırmacılara göre kalıtımdaki gen varyantlarının daha iyi anlaşılması, tıpta birçok kapıyı aralayacak. Her şeyden önce bir çocuğun boyunu tahmin etmek için DNA’yla en kesin sonuç elde edilebilecek. Ve çocuğun gelişiminde sorunlar ortaya çıkarsa ve büyüme beklenildiği gibi olmazsa, bunun tetikleyicisi hızlı ve kesin bir şekilde belirlenebilecek diyor araştırmacılar.
Nilgün Özbaşaran Dede
