Y
Toplum ve bilim politikaları
“Bilim politikası”, bilimin, “bilinmeyeni bulma” eylemini insanlığın ve toplumun yararına yönlendirmede ve geleceği belirlemede önde gelen bir aracıdır. Bilimin soru sorma ve kuşku duyma karakteristiğinin bir sonucu olan bilim yapanların bağımsız ve özgür olması gerekliliği veri olarak alındığında bilim politikaları nasıl oluşturulmalıdır? 1940-50’lerde askeri amaçların güdülediği bilim-teknoloji ...
Aziz Sancar: Nasıl vejetaryen oldum?
Daha önce Cumhuriyet Pazar ekinde Özlem Yüzak ile birlikte Aziz Sancar’la geçirdiğimiz bir günün öyküsünü okumuştunuz. Sancar, o yazıda bir kız öğrenci üzerine anlatılan olayla ilgili bir açıklama yaptı. Tekno Fest’te Sancar’ı görmek ve kucaklamak isteyen bir kız çocuğunu Sancar’a eşlik eden görevliler engelliyor. Sancar diyor ki: “Kızımız, Aziz Hoca kızların eğitimini teşvik için geldi, hep bunu ...
Çanakkale’den mektup var (II)
Geçtiğimiz hafta Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD öğretim üyesi Prof. Dr. Coşkun Bakar’ın özellikle ülkemizdeki bilimsel çalışmalar konusundaki düşüncelerini paylaşmış ve konuya devam edeceğimi yazmıştım. Bu haftaki köşemi de Dr. Coşkun Bahar’a ayırdım. Bu ülkenin bilim ile olan derdine kafa yoran herkesin ortak bir görüşü var, “bilim toplumu olmayı başarmak gerek....
Üst düzey mühendis yetiştirmek
Önceki yazımda günümüz yöntemiyle yetiştirdiğimiz mühendislerin yakın zamanda robotlarla yarışmak zorunda kalacağını ileri sürmüştüm. Çünkü onlara kazandırdığımız beceriler, yakın zamanda robotların bir tuşa bastığınızda yerine getirebileceği yeteneklerin genişlemesi ve onların alanını da kapsaması ile işgal edilmiş olacak. Kanımca, mevcut mühendislerimizin düzeylerinin, ek öğrenim, hizmet içi öğr...
Duysal sinir sisteminin işleyişindeki keşifler Nobel Ödülü getirdi
Karolinska Enstitüsü Nobel Kurulu 4 Ekim 2021’de 2021 Nobel Fizyoloji/Tıp Ödülü’nü duyu sistemindeki reseptörleri (alıcı) keşfeden David Julius ve Ardem Patapoutian’a verdi. David Julius, yanma duyusu ortaya çıkaran acı biberdeki capsaicini kullanarak derideki sinir sonlanmalarında ısıyı algılayan alıcıları, Ardem Patapoutian ise basıya duyarlı hücreleri kullanarak deri ve iç organlardaki mekanik ...
Küçük Prens’in asteroidine yolculuk
Avrupa Uzay Ajansı, 67P Çuryumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızını 30 yıl öncesinden izlemeye başlamış ve 14 yıl önce de incelemek üzere Rosetta uzay aracını fırlatmıştı. Yaklaşık iki yıl önce canlı yayınlarda heyecanla izledik 67P’yi, Rosetta’yı ve uzay araştırmalarında bir ilk olarak dünyadan 510 milyon kilometre uzaktaki kuyruklu yıldızın üzerine indirilen uzay modülü Philae’yı. 30 Eylül 2016’da i...
Akılsız ve çirkin şehir olayı
Ülkemizdeki kentsel büyümenin son çeyrek yüzyıllık dönemi, çok talihsiz, ürkütücü ve hatta yer yer dehşete düşürücü aşamalar sergiledi. Görsel çirkinlikler ve akıl dışı kentsel yaşam mekanı düzenlemeleri birbirini izledi. Doğan Kuban Hoca’nın HBT’deki yazılarında, o bilge üslubuyla dile getirdiği Paris ve Roma örneği kentsel büyüme özendiriciliğini benimsemek yerine belli ölçülerde New York’u ama ...
Gerçek ötesi dijital obezlik
Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tarafından bu yıl sekizincisi düzenlenen Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu’nda ben de bir konuşma yaptım. “Gerçek Ötesi ve Bilgi Yönetimi” temalı bu yılki sempozyumdaki konuşmamın başlığı biraz afili kavramlardan oluşuyordu: “Gerçek Ötesi Dünyada Dijital Obezite ve Dijital Detoks”. Basitçe tanımlamak gerekirse dijital obezite internette...
Elektronik endüstrisinin yeni ufukları
50 yıldan fazladır süren ve Moore yasasına uyarak üstel olarak gelişen elektronik devrelerin minyatürleştirilmesi artık fiziksel sınırlarına dayanıyor. Son nesil çipleri oluşturan transistörlarin boyutları 7 nm (nanometre - metrenin milyarda biri) ye kadar indi. Atom ölçeğine iyice yaklaşıldı yani. Bu ölçekte kuantum etkileri kendilerini iyice göstererek devrelerin çalışmalarını engelleyecekler. E...