Y
Aykut Göker’i anarken
Sevgili Aykut ağabey, ülkemizin geriye gidişinin ezikliği ve kızgınlığıyla, sizsiz geçen yılları saymak istemiyorum artık. Bilim ve aydınlanma temelleri üzerine kurulmuş Cumhuriyet ile hesaplaşmaları bitmeyenlerin en üst noktalardan üniversitelere kadar örtük-açık söylemlerle yansıttıkları karanlık dünyalarına sizin söylemlerinizle yanıt vermek istiyorum. “Bilim ve teknolojiyle kalın; ama bilim ve...
Müjde: COVID-19 LED’i yolda
COVID-19 hastalığına neden olan SARScov- 2 virüsünü etkisiz hâle getirebilen birkaç şey var. Bunlardan biri alkol veya sabun, diğeri ozon, üçüncüsü ise UVC ışını. Alkol ve sabun, virüsün koruyucu kabuğunu “eritiyor”. Bu yolla koruyucusuz kalan virüs dağılıyor. Ozon ve UVC ise doğrudan virüsün iç yapısını (RNA’sını) bozuyor. Ozonu insanların bulunduğu yerde kullanmak, insana vereceği zarar nedeniyl...
İlk enstrümandan orkestraya
İnsanoğlunun fiziksel dünyayla kurduğu ilk bağlantılar içinde oradan adına beş ana duyu olarak bilinen görme, işitme, tat alma, dokunma, koklama işlemleri aracılığıyla yaratılan dürtüler yaşamsal varlığın temel unsurlarını oluşturuyordu. Bu olağanüstü evrim macerasında insan kulağının gürültü biçiminde kendisine gelen sesleri beyne iletme görevi, giderek, müziksel düzene ulaşmış sesin iletilmesind...
150 aşı gündemde: Bilim 2 yıl içinde korona belasından insanlığı kurtarır
Bilim, insanlığı, ekonomisiyle tüm sosyal hayatıyla kurtarma yolunda dev adımlarla ilerliyor. Aralık ayında sınırlı olarak ABD’de halk üzerinde resmen uygulanmasına başlanacak ilk iki aşının. Yani, Türk bilimcilerin yönettiği Pfizer ile ortaklık yapan Alman şirketi BioNTech ve Amerikan Moderna aşıları. Bu iki aşı, birbirine benzer yeni aşı teknolojileriyle üretildi.. Sonuçları birbirine çok yakın,...
Kadının özgürlüğü (Emancipation)
1943’te Yüksek Mühendis Mektebi’ne giren çoğu Anadolu’dan gelen lise mezunlarının öğrendikleri bu Fransızca sözcük, Osmanlı çağında olmayan bir toplumsal özellik olarak çok ilgimizi çekmişti. O yıllarda, Cumhuriyeti anlamaya ve yaşamaya başladığımız dönemde, kadının özgürlüğü, rejimin temel ilkelerinden biri idi. Kadın demek toplum nüfusunun yarısı demekti. Kadının özgürlüğü insanların tümünün özg...
Dijital savaş ligi
Geçtiğimiz günlerde 116 uzman Birleşmiş Milletler’e bir mektup gönderdi. Bunlar yapay zeka ve robot teknolojilerinin önde gelen kişileriydi. Mektupta şu noktanın altını çiziyorlardı: Emir almadan insan öldürecek robotların yapılmasına izin vermeyin! İnsanda karmaşık duygular uyandıran bir mesaj. Bir yanıyla olumlu. Bir de başımıza öldürme “hakkı” olan robotlar sorunu çıkmasın! Bir yanıyla olumsuz....
Neden yurtdışında on katı pahalıya doktora öğrencisi okutuyoruz?
1985 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisiyken, Tübitak bursu aldım ve doktoramı New York Üniversitesi Polytechnic Mühendislik Fakültesinde tamamladım. Burs alan her öğrenci doktorayı tamamlamaz; başarıyla tamamlayanların da hepsi yurda geri dönmez. Benim bursum çok verimli oldu; çünkü bu burs vesilesiyle hem ben hem de burs almadığı halde eşim doktora yaptı; ikimiz de Türkiye’...
Popüler kültür akademiye karşı: “Kamusal felsefe”
Son yıllarda felsefe literatüründe, popüler bilim veya popüler tarih terimlerine denk geldiği söylenebilecek yeni bir alt eğilim doğdu, “public philosophy.” Ne olduğunu tek kelimeyle tam olarak tercüme etmek zor. Özetle, kitle iletişim aracılarını kullanarak kamusal alanda popüler konular üzerine gündelik bir dil ile yapılan felsefe olduğu söylenebilir —yani akademik felsefenin tam aksi. “Simpsonl...
Tarım çözülürken, ekonomi inşaatlaşıyor
Türkiye tarımda 1990’li yıllara kadar “kendi kendine yeterli yedi ülke” arasında yer alırken, günümüzde artık net ithalatçı bir ülke. 1980’li ve izleyen yıllara damgasını vuran neoliberal yeniden yapılanma politikalarından sanayi gibi tarım da payını aldı. Tarım sektörü giderek daha fazla dünya pazarlarına eklemlenirken, çevre ekonomilerdeki üreticiler uluslararası gıda tekellerinin denetiminde, k...