Bilim dünyası yeni korona virüsünün insana etkisini sıfırlamak ve barış içinde bir arada yaşamamızı sağlamak için görülmemiş bir çaba içinde. Bir an önce aşı üretilmesi umutları sonbaharda hazır sloganı ile yayılırken, bilim durun diyor. En erken 2 yıl açıklamasının yanı sıra, geçmiş aşı deneyimlerinden yola çıkılarak hazırlanan bir aşı takviminde, görünen tarih 2029, en geç ise 2036. Eğer gerçekten kitlesel ve güvenli bir aşı geliştirilebilirse. Fakat, Çinli bilimciler, aktifliği iyice düşürülmüş virüsten ürettikleri aşının hayvan deneylerinde iyi sonuç verdiğini açıklıyor (Science, Qiang Gao ve ark., PiCoVacc). Bilimden asla umut kesilmez! Yine de, daha etkili bir mutasyon mu yaşayacağı, ikinci üçüncü ataklar mı yoksa tehlikeyi savuşturabilecek miyiz... Reyhan Oksay’ın konu üzerine yazılarını okuyacaksınız.
Doğan Kuban hocamız insanların birbirleriyle yardımlaştığını görmenin güzel olduğunu söyleyerek geleceğin toplumunu inşa etmenin yolunun dayanışmadan geçtiğinin ve buna bugünden başlamanın, sağlıklı bir geleceğin kapılarını açabileceğinin altını çiziyor.
Cem Özkan Covid-19 salgınını daha iyi yönetmeyi başaran ülkelerin bir eğitim ölçme aracı olan PISA sınavındaki başarıları arasındaki ilişkiyi yazdı, Toplum 5.0 olgusundan yola çıkarak... Ali Akurgal, köşedaş’ı Müfit Akyos ile ilginç tartışmayı sürdürüyor. Yenilikçilik, bilim teknoloji politikaları ve babayiğitlik bağlamında. Top bakıyoruz bir onda bir diğerinde...
Lale Akarun ‘bilim okur yazarlığına başlamadan önce sayılarla aramızı düzeltmemiz erken yapay zekâ kurslarından önce sayı okur yazarlığını öğrenmemiz gerek diyor. Prof. Dr. İvet Bahar Amerikan Ulusal Akademisi’ne seçilen ilk Türk bilim kadını oldu. Sayfalarımızda... Tanol Türkoğlu artık iş dünyasının olmazsa olmazlarından biri haline gelen video konferansların nasıl kurallar çerçevesinde yapılması gerektiğini yazdı.
Su içmek için susamayı beklemeyin!
Covid-19 salgını bize bir şeyi daha hatırlattı: Su içmenin önemini… Bilim ve Beslenme sayfamızda ciddi bir sağlık sorunu olarak dehidrasyon, bir diğer adıyla sıvı kaybını ele aldık. Oxford Üniversitesi’nden İsveçli felsefeci Nick Bostrom’un 2003’de yayımlanan makalesinde ortaya attığı “simülasyon varsayımı” o günden beri düşünürler ve fizikçiler tarafından tartışılıyor. Gerçekliğin tuhaf dünyası yazı dizisinin bu bölümünde, “Simülasyonda yaşayıp yaşamadığımızı nasıl anlarız?” sorusuna cevap arıyoruz. Hemen yanında da “300 milyon yıl önceki süper kıta (Pangea) dağılmamış olsaydı bugün dünya haritası nasıl olurdu?” sorusunun cevabını haritada bulacaksınız. Mesela Türkiye okyanusa açılacaktı. Oldukça ilginç!
Her tür cansız maddenin hatta bir bütün olarak evrenin bilinci olabilir mi? Filozoflar iki bin yıldır bilinçliliğin doğasına kafa yormakta ancak bir sonuca ulaşamamaktaydı. Sonra, yarım yüzyıl önce, konuya biyologlar da dahil oldu. Peki ya şimdi? Bilim Yazarı Michael Brooks’un yazısını Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Meltem Bilikmen derledi.
Doğanın başı dertte ve acı bir gerçekle karşı karşıyayız: Yeryüzünün yalnızca %15’i koruma alanı. Bununla birlikte son iklim modellemeleri, gezegendeki ısınmayı kontrol altına almanın insanın elinde olduğunu, aksi takdirde iklim değişikliğinin sosyo-ekonomik krizleri de beraberinde getireceğini gösteriyor.
Güneş orta yaş krizine girdi!
Yanlış duymadınız. Güneş, benzer yıldızlara göre daha az manyetizmaya sahip ve bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Astrofizikçiler, Güneş’in bir “orta yaş krizi”nde olabileceğini söylüyor. Peki ama bu, Güneş için ne anlama geliyor? Mustafa Çetiner, büyük pandemileri anlatmaya devam ediyor. Bu sayıda “süper bulaştırıcılık” kavramını, Tifolu Mary’nin hikâyesini anlattı.
Yaklaşık 44 milyon insanı öldüren AIDS’e neden olan HIV’nin keşfinin yıl dönümündeyiz. Bu keşif sayesinde bugün milyonlarca insan, HIV taşımasına rağmen yaşam sürelerinde değişiklik olmadan yaşamaya devam ediyor. Batuhan Sarıcan, bu keşfin hikâyesini yazdı.
Salgını en iyi yönetenler kadınlar!
İstanbul Kültür Üniversitesi Kadın ve Sosyal Araştırmalar Birimi’nden Prof. Dr. Işıl Zeybek, “Aklıselim dünyanın hissiselim kadınları” başlıklı yazısında, Almanya’dan Tayvan’a kadar koronavirüs salgınını en iyi yöneten liderlerin yine kadınlar olduğunu belirtiyor. Kültür Koleji Kurucusu Fahamettin Akıngüç, “COVİD-19 günleri: Yaşam ezbere karşıdır” yazısıyla Korona Dosyası’nda.
Atılım Üniversitesi’nden Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol ise, orucun sağlıkla ilişkisini ele alarak oruç tutmanın, bireye özel planlama ve sağlık kontrolü gerekliliğini de beraberinde getirdiği üzerine düşüncelerini yazdı. Murat Altaş’ın derlediği Hayvanlar Dünyası köşemizde ise üç önemli haber birden bulacaksınız. Yarasaların koronavirüsleri nasıl taşıdığının cevabı “süper bağışıklık” olabilir. Karıncaların uzun ve kısa süreli anılarını beyinlerinin farklı taraflarında saklaması ve atmosferdeki elektrik alanları ile canlılardaki elektriksel aktivite ilişkisine dair bulgu var.
Yaşadığımız zor günlerde sizin desteğinizle ayaktayız; teşekkür ederiz. Sizin için her hafta dopdolu ve anlaşılır içerikler sunmaya çalışıyoruz. Doğru bilginin yayılması, ülkemizde bilim ve teknolojinin gelişmesi umudunu paylaşıyor ve iyi okumalar diliyoruz.
Sevgili okurlarımız, korona günlerinde HBT’ye ulaşmanın bir seçeneğini daha sunuyoruz sizlere: GETİR üzerinden derginizi haftalık isteyebilirsiniz. Ayrıca: Bize gelen, özellikle Koronavirüs üzerine bilim insanlarımızın araştırma makalelerini web sitemizde yayınlıyoruz. Lütfen bir eliniz kulağınız da portalımızda olsun.
Sevgide, sağlıkta, bilimde kalın...
Gençlere yeni dijital abonelik destekleri
Okurlarımızdan Çoşkun Tecimer 20 öğrenciye 1 yıllık, Mesut Erkoyun, Hülya Özdemir, Güzide Aslı Güzel 2’şer öğrenciye 1 yıllık, Ali Rıza Bilginer ve Yücel Gün 2’şer öğrenciye 6 aylık öğrenci dijital abonelik hediye ettiler. Herkese gençlerimiz adına çok teşekkür ediyoruz. Ve çağrımızı yineliyoruz. Dergimizi düzenli izlemenin gençlerin eğitimine, bilimsel odakları düşünmelerine önemli bir katkı olacağını düşünüyoruz. Bu gençlere hediye kampanyası kapsamında;
6 aylık aboneliği 80 TL’ye,1 yıllık aboneliği 150 TL’ye indiriyoruz.
Gençlerin, bu günlerde düzenli HBT’yi izlemesine destek vermek isteyen okurlarımız [email protected] adresine “Çağdaşlı gençlere dijital abonelik desteği” açıklaması ile mesaj gönderip, kaç öğrenciyi, ne süre ile desteklemek istediklerini belirtebilirler.
