Hastaların neredeyse bana her gün sordukları sorudur; “Hocam hangi vitaminleri kullanmalıyım, B12 vitamini takviyesi almalı mıyım?”
Önce şunu ifade ederek başlamak lazım.
B12 vitamini tüm hücrelerin gelişiminde olmazsa olmaz bir vitamindir ve eksikliğinde başta kansızlık olmak üzere bir çok bulgu ortaya çıkar.
B12 vitamin eksikliği olan kişilerde kansızlık yanı sıra beyaz kan hücreleri ve pıhtılaşmayı sağlayan trombosit değerlerinde de düşüş olur.
Nadir hastalarda dalak ve karaciğer büyüklüğü ortaya çıkabilir. Kilo kaybı, bazen karın ağrıları görülür. Dilde kızarıklık ve yanmaya neden olan glossit dediğimiz duruma da sık olmamakla beraber rastlanır.
En önemli bulgular sinir sistemi üzerine olanlardır.
Beyin ve omuriliğin tutulduğu bu durumlarda pozisyon hissi kaybı, kaslarda güçsüzlük, reflekslerde azalma, nöropati denen el ve ayaklarda uyuşma görülebilir.
İleri vakalarda sarsak yürüme, duyu kayıplarında belirginleşme gibi işaretler ortaya çıkar.
Bazı hastalarda depresyon, paranoya hali, kafa karışıklığı, postural hipotansiyon denen ayağa kalkınca oluşan kan basıncı düşüklüğü görülür.
Bu hastaları tabii ki, uygun biçimde tedavi etmek, onlara gerektiği gibi B12 vitamini vermek lazım. B
uraya kadar tartışmalı bir konu yok aslında, ama asıl soru şu;
B12 eksikliği olmayan kişilerde B12 vitamin takviyeleri gerekir mi?
Bir kere şunu söyleyerek başlayalım.
B12 vitamini suda eriyen bir vitamindir ve A, D, E vitaminleri gibi vücutta birikmez ve fazlalığından teorik olarak bir zarar gelmez.
Sorumuza dönelim, B12 vitamin takviyesi sağlıklı insan için gerekli midir?
Yapılan çalışmaların hiç biri B12 vitamin kullanımının koruyucu herhangi bir etkisini gösterememiştir.
Tartışılan ve etkili olduğu söylenen kalp hastalığı riskinde azalma, Alzheimer ve bunama gelişimini geciktirici etkinliği gösterilememiştir.
İddia edildiği gibi inme (felç) sıklığı, akciğer ve meme kanseri riskinde azalma sağlayıcı etkisi de yoktur.
Dolayısıyla bazı özel durumlar dışında B12 vitamin takviyelerinin normal B12 düzeyi olan kişilerde bir gereği yoktur.
Vegan veya vejeteryan beslenen kişilerde, B12 ana kaynağı hayvansal gıdalar ve et olduğundan, takviye etmek gerekebilir.
Gebelerde kimi durumlarda, B12 vitamini midede emildiğinden midesi alınmış veya obezite ameliyatı geçirmiş kişilerde, B12 vitamini ince bağırsaktan ve özellikle de ince bağırsağın ileum bölgesinden emildiği için ileumu çıkartılmış veya ince bağırsak hastalığı olan kişilerde B12 takviyesi gerekir.
B12 vitamini emilimi, metformin ve bazı mide koruyucu kullanan hastalarda da bozulabildiğinden düzeyleri bakılıp B12 desteği vermek gerekebilir.
Yaşlı hastalarda ve B12 eksikliği olan anneden doğan bebeklerde de kullanılabilir. ºMadem B12 vitamini vücutta birikmiyor ve fazlalığının bir zararı olmadığı düşünülüyor.
B12 vitamini alsak ne olur?
Bu soru yakın zamana kadar “bir şey olmaz” diye yanıtlanabilirdi, ancak Ağustos 2017’de onkoloji uzmanlarının en güvendiği dergilerden biri olan Journal of Clinical Oncology’de VITAL isimli yeni bir çalışma yayınlandı.
Bu çalışmaya yaşları 50-76 arasında değişen toplam 77.118 kişi dahil edilmiş ve 10 yıl süreyle yüksek doz B6 ve B12 vitamini kullananlarda bu vitaminlerin etkisi test edilmişti.
Sonuçta erkeklerde 10 yıl süreyle yüksek doz B6 ve B12 vitamini alındığında akciğer kanserine yakalanma riskinin arttığı gösterildi.
Yani sigara içicisi erkeklerin B12 vitamini kullanımı bu yazının sonucuna bakarsanız etkisiz değil hatta risklidir.
Mustafa Çetiner / [email protected]
Bu yazı HBT'nin 124. sayısında yayınlanmıştır.