Y
Bilimsel ve sanatsal yaratıcılık: Uygarlığın temel dayanağı
Uygarlık adı verilen insanoğlunun gelişme ve ilerleme süreci olağanüstü bir maceralar çizgisidir. Doğadaki evrimin son ve en üstün ürünü olan insanın yaratılışı, fiziki şekil değiştirmesi, zihinsel gelişmesi bu benzersiz maceranın parçalarını oluşturur. Evrimsel gelişmenin insan unsuruyla bağlantılı izlerini ise bilimsel ve sanatsal yaratıcılıkta buluruz. Tarih, bu bilge yapısına karşın, savaşlara...
Yapay zeka hayatımızda
Neredeyse 40 yıldır “yapay zeka” denen kavramla iç içeyim: makaleler, kitaplar okudum, derslerini aldım; derslerimde anlattım; ama uzak gelecekte ulaşmaya çalıştığımız, belki ileride hayatımıza girecek bir teknoloji olarak. Yapay zeka denince çok değişik şeyler akla geliyor: robotlar, görme, duyma, görüntü sentezi. Ancak yapay zekada en önemli gelişmeler İngilizce, Türkçe gibi doğal dillerin işlen...
Başka bir gezegenden merhaba!
Bir metinden resme yapay zeka programı olan Midjourney'le denemeler yapmayı çok seviyorum. Midjourney'nin yaptığı işin "sanat" olup olmadığı konusunda çetrefilli tartışmalar var. Yarından Hikayeler'in ilk bölümlerinde Emre Yorgancıgil ile birlikte bu konuyu ele almıştık. Bu konudaki görüşüm hala aynı: Midjourney gibi yapay zekaların yaptığı şey sanat değildir, ama ortaya çıkan ürün bir sanat eseri...
Hangi sorunlar?
Toplumun düşünenleri (düşünürler pek az) Türkiye’yi geleceğe ulaştıracak sorunlar konusunda dut yemiş bülbül gibiler. Bu toplumun sorunları gerçekten politik mi? Kadın, cinayet, futbol, parti kavgası, din, sahneye sıkça çıkıyorlar. Fakat on yıl sonra Türkiye’nin nasıl su ve ekmek bulacağı sorulmuyor. Bu biraz ‘Allah’a tevekkül’, ‘Allah rızkını verir’ inancına bağlıdır. Araplar buna dayalı olarak h...
1980’lerde üniversite öğrencisi olmak
Üniversiteye 1980 yılında girdim. Kayıt günü 12 Eylül 1980’di. Evet, darbe günü. Kayıt ertelendi; geç bir tarihte yapıldı; Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Mühendisliğinde öğrenciliğe başladım. Şehir o zaman kampüsten kopuktu. Her şeyden uzak, sisler içinde rüya gibi bir kampüste okuduk. O dönemlerde öğrenciler kendi bölümleri dışından daha çok ders alırdı. Hocalarımız dünyayı görmüş insanlardı; ruh...
Alzheimer hastalığı tedavisinden yeni umut: Lecanemab
Edinilmiş bilişsel yetilerin kaybı ile karakterize demans yani bunama, tüm dünyada elli milyonun üzerinde insanı etkilemektedir ve demansın en yaygın nedeni Alzheimer hastalığıdır. Yalnızca hasta bireyi değil, aileleri, bakım vericileri ve tüm toplumu etkileyen Alzheimer hastalığı, kompleks mekanizmalarla gelişen ve tedavisinde bu mekanizmaların her birini hedefleyen birden fazla ilacın birlikte u...
Bu dergi bilgi, bilim, gelecek dolu…
Her hafta 24 sayfalık bir dergiyi bilim, bilgi ve gelecekle dolu dolu okurlarınıza sunmak isteseniz neler koyardınız? Bilimin sonsuz ufuklarında dolaşarak bilimsel, teknolojik, toplumsal konuları en anlaşılır dille ve günceli de izleyerek her hafta yediden yetmiş yediye geniş bir kesimin ilgi ve beğenisine sunmak için bir iddianızın olması gerekir. Bu iddiayı kısaca bilim ve bilgiyi erişilebilir k...
2022 Cam Yılı’nın ardından
2023’e girdiğimiz bu günlerde geride bıraktığımız 2022’de neler olduğu konusundaki yazılar ve derlemeler içinde fazlaca göremediğimiz bir konu vardı: 2022 Cam Yılı. Uluslararası Cam Komisyonu (ICG), Cam Dernekleri (CGA) ve ICOM-Glass, camın bilimsel, ekonomik ve kültürel rollerini vurgulamak için 2022'yi Birleşmiş Milletler Uluslararası Cam Yılı olarak ilan etmişti. Kimi kuruluşlar modern çağa “Ca...
Tam bir yıldız bilim insanı
Temel bilimcilere hayranım. Bilimin yükselmesini onlara borçluyuz.Aziz Sancar hiçbir beklentiye kapılmadan, sadece merak ettiği sorunu anlamak ve çözmek için araştırdı. Şüphesiz, araştırdığı doğanın, canlıların bir sırrıydı. Nasıl oluyor? Nasıl çalışıyor? Acabalarla, belkilerle ve sorularla dolu bir araştırma macerası, inadın, sabrın, sebatın sonucu olarak da anlamanın keyfini yaşatır bilimciye. M...